Zelf vertrouwen in de sector organiseren, gecontroleerd transparant zijn over de manier waarop drinkwater wordt gemaakt en proactief communiceren, dat zijn volgens KWR de belangrijkste strategische adviezen aan de watersector in de omgang met fake news.
In een tijd waarin echt nieuws over bacteriën in het drinkwater al kan leiden tot een run op supermarkten en het hamsteren van bronwater, zoals recent in Vlaardingen, wordt de omgang met nepnieuws alleen maar relevanter voor bedrijven en instellingen in de watersector. Deze zomer deden vertegenwoordigers van waterbedrijven en onderzoekers van KWR daarom onderzoek naar de impact van de post-feitenmaatschappij op de watersector. In een post-feitenmaatschappij worden wetenschappelijk onderbouwde feiten niet altijd meer voor waar aangenomen.
Volgens KWR wordt het fenomeen fake news gevoed doordat alle meningen, grondig onderbouwd of niet, steeds vaker evenveel ruimte krijgen in discussieprogramma's. Zo ontstaat een valse evenwichtigheid. Nepnieuws wordt verder versterkt door de 24-uursnieuwscyclus, de oncontroleerbare hoeveelheid aan berichten op social media en de snelheid waarmee nieuws daar wordt verspreid. Ook motivated reasoning, mensen beoordelen eerder iets als waar wat aansluit bij hun opvattingen, speelt een rol.
De onderzoekers uit de watersector en KWR probeerden een antwoord te vinden op de vraag hoe waterbedrijven slim kunnen opereren in het mijnenveld van imagomanagement en (online) communicatie. Ze kwamen tot drie strategische adviezen, waterbedrijven kunnen:
- zelf vertrouwen in hun sector organiseren. Bijvoorbeeld door burgers meer te betrekken bij de bedrijfsvoering, dat kan onder andere via citizen science, zoals de burgerwetenschappers die de Amsterdamse waterkwaliteit onderzochten. Ook van belang is bij een crisis goed samen te werken met de andere partijen binnen de sector.
- gecontroleerde transparantie betrachten over de manier waarop drinkwater wordt gemaakt. Het advies daarbij is om de boodschap, de doelgroep en het tijdstip van de communicatie bewust te kiezen.
- fake news voorblijven door pro-actief te communiceren over onderwerpen die voor de sector belangrijk zijn en waarin de watersector deskundigheid bezit.
Klik hier voor het filmpje waarin de resultaten van onderzoek zijn samengevat
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.