Het is droog en warm in Nederland en de waterschappen bereiden zich voor om waterpeil op niveau te houden en snel in te kunnen grijpen als de droogte aanhoudt. "Het is nog geen extreme situatie, maar we zitten er bovenop," zegt Coïntha Ligthart van de Unie van Waterschappen.
In een deel van het land, met name in het zuidoosten, is het substantieel droger dan in de rest van het land. In deze gebieden kan geen water uit bijvoorbeeld rivieren of IJsselmeer worden aangevoerd. De waterschappen nemen daarom maatregelen waar gebruikers, met name agrariërs, al wat van merken. "Lokaal in Brabant en Limburg gelden beregeningsverboden. De verantwoordelijke waterschappen voeren extra controles uit of de verboden worden nageleefd," zegt Ligthart.
In laag Nederland worden nu reeds grote hoeveelheden extra water ingelaten om de verzilting tegen te gaan en het waterpeil op niveau te houden. Verzilting van het water is schadelijk voor natuur en landbouw. Daarnaast worden inspecties van droogtegevoelige dijken doorgevoerd. Ook wordt de kwaliteit van het (zwem)water extra gecontroleerd.
Afgaande op de huidige verwachtingen van het KNMI komt er op korte termijn een einde aan de ergste droogte en zijn deze maatregelen volgens Ligthart afdoende. "Als de droogte aanhoudt, kunnen we snel ingrijpen en verdergaande maatregelen doorvoeren. Denk aan het inzetten van kleinschalige wateraanvoer voor het westen van Nederland, het beperken van het gebruik van oppervlaktewater en het opschalen van calamiteitenplannen."
Een overzicht van de maatregelen per waterschap (update 22 juni):
- Aa en Maas: Onttrekkingsverbod oppervlaktewater district Beneden Aa.
- Amstel Gooi en Vecht: Geen aanvullende maatregelen, wel extra inspecties.
- Brabantse Delta: Gedeeltelijk onttrekkingsverbod uit oppervlaktewaterlichamen voor de beregening van grasland.
- De Dommel: Grasland niet beregenen tussen 11.00 en 17.00 uur.
- De Stichtse Rijnlanden: Preventief beregenen van dijken.
- Delfland: Extra inspecties dijken.
- Drents Overijsselse Delta: Geen extra maatregelen nodig tegen droogte.
- Hollandse Delta: Noodpomp geplaatst om extra water in te laten.
- Hollands Noorderkwartier: Nog geen maatregelen genomen. Kritieke fase breekt aan bij neerslagtekort van 175 mm. Bij voortzetting huidige weertype breekt dat moment maandag of dinsdag aan.
- Hunze en Aa's: Verzoek aan boeren om ’s nachts óf in overleg te beregenen.
- Limburg: Onttrekkingsverbod oppervlaktewater in Noord- en Midden-Limburg.
- Noorderzijlvest: Voorlopig geen maatregelen.
- Rijn en IJssel: Het aanwezige water zolang mogelijk vasthouden, extra inspecties op naleving van de regels.
- Rijnland: Maatregelen nog niet aan de orde.
- Rivierenland: Geen maatregelen, wel waterpeilen verhoogd om boeren voldoende beregeningswater te geven. Dijken worden extra gecontroleerd op uitdroging.
- Scheldestromen: geen beregeningsverbod, maar wel controle bij boeren of ze zich aan watervergunning houden. Nathouden wegen met betonplaten (die door hitte uitzetten).
- Schieland en de Krimpenerwaard: nog geen reactie.
- Vallei en Veluwe: Verbod het op te pompen van water uit sloten, beken en kanalen in het grootste gedeelte van waterschapsgebied.
- Vechtstromen: Het water zolang mogelijk vasthouden in wateropvanggebieden en extra water opgepompt met gemalen.
- Wetterskip Fryslân: Geen extra maatregelen nodig tegen droogte.
- Zuiderzeeland: Oproep aan agrariërs het waterpeil goed in de gaten te houden.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.