D66 en GroenLinks hebben het meest toekomstbestendige waterbeleid, afgaande op hun verkiezingsprogramma’s. Dat stelt de landelijke waterschapspartij Water Natuurlijk op basis van een programmavergelijking van dertien politieke partijen. Dat D66 en GroenLinks goed scoren is niet geheel toevallig, beide partijen steunen de landelijke waterschapspartij en zijn verweven door het geven van stemadviezen en het leveren van kandidaten voor de waterschapsbesturen.
door Bert Westenbrink
Water Natuurlijk heeft de verkiezingsprogramma’s van dertien politieke partijen langs een meetlat gelegd. De partij, die zich afficheert als ‘de groene stem in de waterschappen’, heeft bij het bestuderen van de programma’s de eigen standpunten als uitgangspunt genomen voor de meetlat, het 'WaterRad'. Die standpunten, beschreven in een manifest voor de Tweede Kamerverkiezingen (zie kader), moeten nationaal geregeld worden voor een toekomstbestendig waterbeleid in Nederland, aldus de waterschapspartij. "Met het WaterRad laat Water Natuurlijk zien hoe politieke partijen over de watertoekomst van ons land denken”, stelt voorzitter Peter Snoeren.
WaterRad
Het WaterRad dat de partij voor de vergelijking heeft ontwikkeld is verdeeld in vier hoofdthema’s: natuur, klimaat, bestuur en water. Die zijn elk weer opgesplitst in drie onderwerpen, zoals aanpak droogte, klimaat in de stad, geborgde zetels en schoon water. Hoe de scores worden bepaald, wordt niet toegelicht. Partijen kregen de gelegenheid om te reageren op de beoordeling.
GroenLinks en D66 halen respectievelijk 97 en 94 procent. De best presterende partij GroenLinks scoort onder andere goed op de onderwerpen aanpak watervervuiling (Kaderrichtlijn Water), visie op de natuur en biodiversiteit. Ook krijgt de partij een groen duimpje voor het afschaffen van de geborgde zetels waar ze op inzet. Op thema’s als water als sturend principe en aanpak verdroging kan de partij beter, aldus Water Natuurlijk. Deze thema's blijven ‘impliciet’.
In een reactie schrijft GroenLinks dat droogte wel degelijk aandacht krijgt: “GroenLinks wil dat in heel Nederland ‘Functie volgt peil’ het uitgangspunt wordt. Dat betekent dat we het waterpeil kiezen dat past bij het bodem- en watersysteem van een gebied en niet het peil dat past bij het huidige grondgebruik.”
D66 scoort ook een min op het thema 'water als sturend principe'. “D66 wil dat de landelijke overheid meer regie neemt bij de ruimtelijke ordening, daarbij wordt het watersysteem als een ordenend principe over het hoofd gezien”, schrijft Water Natuurlijk. De sociaal-liberalen krijgen wel een pluim voor de plannen om de watervervuiling en het herstel van natuur en biodiversiteit aan te pakken.
ChristenUnie, PvdD en PvdA
In de ranglijst scoren ook de ChristenUnie, de Partij voor de Dieren en de PvdA goed, met respectievelijk 92, 91 en 90 procent. De ChristenUnie bekent geen kleur inzake de geborgde zetels, wat de reden is dat ze niet net zo goed scoren als D66 en GroenLinks. De PvdD scoort veel groen op de thema’s natuur en klimaat, maar ‘schenkt onvoldoende aandacht aan het belang van water bij klimaatadaptatie in het stedelijke gebied’. De PvdA krijgt in feite op dezelfde thema’s als D66 en GroenLinks een groene duim, de socialisten laten het liggen op de onderwerpen ‘subsidie lokale partijen’ en ‘ruimte voor water’.
De SP is de best of the rest, met een score van 76 procent. De grootste partij, de VVD, is met 55 procent een middenmoter. Op geen enkel onderdeel scoren de liberalen donkergroen (100 procent), wel hebben ze oog voor het waterbelang bij de ruimtelijke inrichting. Het CDA komt met 48 procent het slechtst uit de bus van de vier huidige coalitiepartijen. “De partij besteedt weinig aandacht aan de kwaliteit van het water en hoe de vervuiling van water moet worden aangepakt. Evenmin heeft het CDA het principe ‘de vervuiler betaalt’ uitgewerkt”, schrijft Water Natuurlijk.
Niet onafhankelijk
In een reactie stellen de christen-democraten het vreemd te vinden dat Water Natuurlijk zich opwerpt als 'een onafhankelijke beoordelaar van verkiezingsprogramma’s' gezien de banden met GroenLinks en D66. “Wij hebben daarom moeite met de gekozen methodiek, die geen enkele onafhankelijke afweging uitstraalt’, zo schrijven ze, waarbij ze ook inhoudelijk kritisch reageren op de beoordeling van Water Natuurlijk. “Het is feitelijk onjuist dat het CDA geen uitspraken over herstel van biodiversiteit doet.”
De partijen die in het WaterRad rood kleuren zijn de rechtse partijen PVV en Forum voor Democratie, beide scoren 34 procent. Toch krijgen ze allebei een (klein) groen duimpje: de PVV koestert het landschap, FvD geeft een ‘aanzetje’ tot duurzame landbouw.
MANIFEST
Water Natuurlijk schreef vorig jaar een manifest om politieke partijen ‘handvatten te bieden voor hun verkiezingsprogramma’s’. “Het betreft water onderwerpen die op nationaal (en soms internationaal) niveau geregeld moeten worden”, zo staat geschreven.
In het manifest neemt de partij zelf stelling, wat betekent dat de aangereikte ‘handvatten’ voor ‘een goed en efficiënt waterbeheer’ politiek geladen zijn.
Thema’s die aan de orde komen zijn waterkwaliteit (‘verleng Kaderrichtlijn Water met 7 jaar’), governance (‘schaf geborgde zetels op termijn af’, ‘herzie het belastingstelsel’) en specifieke thema’s als bodemdaling (“maak bodemdaling onderdeel van het Deltaprogramma') en klimaatadaptatie (‘geef de waterschappen een coördinerende verantwoordelijkheid voor klimaatadaptatie in hun gebied‘).
Kijk hier naar de scores in het WaterRad van Water Natuurlijk:
MEER INFORMATIE
Het WaterRad
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.