Voor EU-milieucommissaris Karmenu Vella is het glas ‘meer dan half vol’ als hij het Europese waterbeleid en de staat waarin de wateren in de EU verkeren, beschouwt. Maar er zijn nog flink veel uitdagingen.
Karmenu VellaHet Europese waterbeleid heeft in de afgelopen veertig jaar uitstekende resultaten opgeleverd, aldus Vella. Er is schoon water voor 500 miljoen burgers. Meer afvalwater dan ooit wordt gezuiverd, in het merendeel van meren en zeeën kan veilig worden gezwommen en bijna overal in de Europese Unie kan water uit de kraan worden gedronken. “En we hebben goede vooruitgang geboekt bij het verminderen van de risico’s van overstromingen.”
Dat schrijft Vella, de Europese Commissaris voor Milieu, Maritieme Zaken en Visserij over het waterbeleid van de EU eerder deze maand in een blog. Voor hem is het glas ‘meer dan halfvol’.
Daarbij wijst de eurocommissaris ook op de verbetering van de waterkwaliteit en ecologie in de rivieren, zoals de Rijn en de Donau, waar vissen als de zalm en de steur bezig zijn aan een comeback. De bestuurder schrijft dat toe aan ‘het combineren van politieke, juridische en financiële middelen’ op alle niveaus en over de grenzen heen.
Verspilling
De commissaris ziet ook nog genoeg ‘uitdagingen’. Zo wordt er nog veel drinkwater verspild door lekkage. In de EU bedraagt het gemiddelde ‘lekpercentage’ 22 procent, in sommige lidstaten is dat zelfs 60 procent, schrijft Vella.
Andere uitdaging: de vervuiling door de landbouw van het grondwater met nitraten, waardoor ‘een vijfde van de grondwateren in Europa een goede status verliest’.
Medicijnresten en microplastics zullen de komende jaren meer aandacht moeten krijgen, aldus Vella. Verder zijn er regio’s waar te weinig water is voor natuur en economie, op andere plekken is er te veel en bedreigen overstromingen het bestaan.
Waterschaarste
Elf procent van de EU-burgers woont in gebieden waar waterschaarste is. Ook hier noemt Vella landbouw als veroorzaker. “Landbouw gebruikt het hele jaar door meer dan 50 procent van het beschikbare zoetwater in Europa en dat moet veranderen.”
Hij ziet mogelijkheden om de schaarste in de zuidelijke EU-landen, waar het probleem met name speelt, door hergebruik van effluent voor landbouw te verminderen. Nu wordt 5 tot 12 procent hergebruikt, ‘maar het potentieel voor hergebruik is enorm’. Waarna hij verwijst naar een voorstel dat de Commissie in mei deed om door hergebruik waterschaarste aan te pakken.
Ook wijst hij op het voorstel om de Drinkwaterrichtlijn te herzien. “Met normen die waarschijnlijk het meest vergaand zijn in de wereld. Het voorstel bevat ook verplichtingen om toegang te verlenen tot schoon water voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen, wat de situatie van ongeveer 2 miljoen mensen in de EU zou moeten verbeteren.” De herziening van de Drinkwaterrichtlijn is een belangrijke stap voor realisering van de Sustainable Development Goal (no 6) voor schoonwater en sanitair van de Verenigde Naties, aldus Vella.
Samenwerking
In zijn beschouwing onderstreept de eurocommissaris de zin en noodzaak van samenwerking. Hij noemt het gemeenschappelijke regionale waterbeleid dat mediterrane ministers in 2017 overeenkwamen, alsook de uitvoering van het Verdrag van Barcelona, een protocol om de verontreiniging van de Middellandse Zee te voorkomen.
Realiseren van een goede ecologische toestand voor de Europese wateren is een enorme opgave, schrijft Vella. Dat vergt omvangrijke investeringen, maar dat mag geen beletsel zijn om de ‘uitdagingen’ aan te pakken gezien de veelheid aan fondsen die Vella opsomt waaruit geput kan worden voor waterprojecten.
MEER INFORMATIE
After four decades of EU water policy, where are we now?
Europa doet wegwerpplastic in de ban
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.