In 2050 moeten de waterschappen, net als de andere overheden, volledig circulair werken en zo min mogelijk CO2 uitstoten. Om dat doel te bereiken, gaat Vechtstromen in zee met het digitale platform DuSpot. Dat biedt producten, bouwstoffen en grondstoffen uit de openbare ruimte een tweede leven.
DuSpot is een digitale ‘matchingtool’ voor overheden, aannemers, ingenieursbureaus, particulieren en hoveniers. Vraag en aanbod van bouwmaterialen in de regio worden aan elkaar gekoppeld.
"Het is een soort Marktplaats", zegt innovatiemanager Stefan Nijwening van Vechtstromen. "Hierdoor hoeven minder nieuwe materialen geproduceerd te worden, worden onnodige transportbewegingen voorkomen en wordt de CO2-uitstoot aanzienlijk gereduceerd."
Ook de waterschappen Noorderzijlvest en Vallei en Veluwe willen zich aansluiten bij DuSpot. Daarnaast zijn onder andere de provincie Overijssel, de gemeenten Enschede, Almelo en Oldenzaal en de bouwbedrijven Strukton Civiel en BAM al deelnemer.
Innovatiefonds
Nijwening noemt als voorbeeld de vervanging van de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's), waarbij veel materialen vrijkomen die goed kunnen worden hergebruikt. Omdat het zuiveringsproces gewoon door moet kunnen gaan, bouwen waterschappen meestal iets nieuws voordat het oude wordt gesloopt. Hierdoor kunnen de oude materialen niet zelf worden hergebruikt.
Waterschap Vechtstromen neemt niet alleen deel aan DuSpot, het investeert daar ook in. Dat gebeurt vanuit het in 2020 ingestelde Innovatiefonds, bedoeld om innovatieve oplossingen voor de grote uitdagingen in het waterbeheer - zoals waterkwaliteit, klimaatverandering en duurzaamheid - te stimuleren. Dat gebeurt in samenwerking met bedrijven en kennisinstellingen.
Spannend
Vorig jaar steunde het fonds vier regionale innovatieprojecten, waaronder de aanleg van kleine flexibele stuwen. Het Enschedese bedrijf DuSpot is nu bijna een jaar actief. Nijwening noemt het "best spannend" dat Vechtstromen zo vroeg instapt. "Maar de externe Innovatieraad die het bestuur adviseert over de ingediende plannen was erg enthousiast over het principe, de aanpak en de mogelijkheden van DuSpot."
Elders in het land worden al vergelijkbare initiatieven ontplooid, weet Nijwening. "Onderdeel van onze 'community of practice' is ook om te kijken in hoeverre we kunnen samenwerken. De kracht van dit systeem is dat het regionaal is. Maar als het gaat om bijvoorbeeld die rwzi's, heb je eigenljk wel een landelijke schaal nodig."
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water