De voorzitter van de Unie van Waterschappen, Rogier van der Sande, waarschuwt dat de gemeenten niet in staat zullen zijn om te investeren in maatregelen om wijken en steden klimaatbestendig te maken. Ze hebben de middelen niet. “De investeringen in de ruimtelijke adaptatie komen er niet”, aldus Van der Sande.
De dijkgraaf van het Hoogheemraadschap van Rijnland en UvW-voorzitter sprak zijn zorg gisteren uit op het najaarscongres van het Koninklijk Nederlands Waternetwerk in Nijkerk. Eerder deze maand deed hij hetzelfde op het Deltacongres in Goes, maar niet zo stellig en expliciet.
Van der Sande ziet dat de gemeenten kampen met financiële problemen, met name in het ‘sociale domein’. De tekorten in de zorg en ondersteuning aan inwoners, sinds 2015 na een decentralisatie van overheidstaken een verantwoordelijkheid van gemeenten, drukken een zwaar stempel op het beleid van de gemeenten. Van der Sande ziet dat bij de lokale besturen de prioriteit ligt bij het oplossen van die problemen. “En ik snap dat ze daarvoor kiezen.”
Onacceptabel
Maar dat er vervolgens geen geld is voor investeringen in het klimaatbestendig maken van stadsdelen en wijken, vindt de UvW-voorzitter onacceptabel. “We kunnen het ons maatschappelijk niet permitteren dat we deze investeringen in de ruimtelijke adaptatie laten afketsen op financieringsproblemen. Als dit niet geregeld wordt leggen we de rekening neer bij de volgende generaties. Dat is onverteerbaar.”
Een eenmalige bijdrage uit de huidige overschotten van het Rijk is niet de oplossing, zegt de voorzitter van de UvW desgevraagd. “Er moet een structurele oplossing komen. We hebben een beleid dat loopt tot 2050.”
Deltaplan
Dat beleid staat beschreven in het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie. Daarin is afgesproken dat heel Nederland in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig is. Volgens die afspraken moeten alle overheden uiterlijk dit jaar een stresstest hebben uitgevoerd voor de weersextremen waar we steeds vaker mee te maken krijgen: wateroverlast, hitte, droogte en overstroming.
De stresstest brengt in kaart waar de problemen in stad en regio zich gaan voordoen en is de opmaat tot risicodialogen met betrokkenen. In die overleggen wordt bepaald welke maatregelen genomen worden om kwetsbare plekken in stadsdelen, wijken of buitengebied aan te pakken.
Oproep aan het Rijk
In (Haagse) overleggen kaart Van der Sande nu aan dat dat proces vastloopt door gebrek aan geld bij de gemeenten. Hij treft een luisterend oor, vertelt hij, maar vooralsnog geen oplossing. “Men ziet het zelf ook. Maar het is niet makkelijk om tot een oplossing te komen.”
Die moet van het Rijk komen, aldus Van der Sande. "Ja, dit is een oproep aan het Rijk. Gemeenten kunnen het niet. We moeten investeren in de toekomst."
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.