Nog geen vijf jaar nadat de bouw begon, is de bio-energiecentrale van Vallei en Veluwe en ondernemer Jan Bakker in Harderwijk failliet verklaard. De BECH moest het waterschap als eerste energieneutraal maken, maar technische tegenslagen en tegenvallende opbrengsten noopten de initiatiefnemers tot een heel andere uitkomst.
Op verzoek van de aandeelhouders sprak de rechtbank Gelderland deze week het faillissement uit. Dat was gezien de financiële situatie onvermijdelijk, aldus heemraad Bert van Vreeswijk in een verklaring op de website van Vallei en Veluwe. "We hebben met zijn allen de afgelopen jaren hard gewerkt om de BECH tot een succes te maken. Helaas hebben tegenvallers in de opbrengsten en hoge kosten geleid tot dit moeilijke besluit."
Energieneutraal
In het najaar van 2016 besloot het algemeen bestuur van Vallei en Veluwe om samen met mestverwerker Jan Bakker een bio-energiecentrale te bouwen op het terrein van de rioolwaterzuivering in Harderwijk. Het waterschap verwachtte mede daarmee, als eerste waterschap in Nederland, binnen vijf jaar energieneutraal te zijn.
In de centrale zou minimaal 50 procent mest worden vergist, aangevuld met eigen maaisel van het waterschap en restproducten uit de voedingsindustrie. De vergisting zou drie producten opleveren: groengas voor het reguliere gasnet, digestaat (bodemverbeteraar) voor de export en CO2 voor een naastgelegen steenfabriek.
"Het is bij mijn weten voor de eerste keer dat een waterschap en een particuliere onderneming samen een BV oprichten", zegt toenmalig dijkgraaf Tanja Klip-Martin. In november van dat jaar werd het project, dat ook bijdraagt aan de circulaire ambities, gelijk al genomineerd voor de Waterinnovatieprijs van de Unie van Waterschappen.
Gasprijzen
Vanaf het begin waren er echter tegenvallers, zoals een lekkende vergistingstank kort na de opening in het najaar van 2018. Dat leidde tot extra kosten en een lagere gasproductie. Daarnaast had de vennootschap volgens Vallei en Veluwe structureel te maken met lagere inkomsten voor het verwerken van mest, hogere kosten voor co-vergistingsproducten en gelijkblijvende gecontracteerde gasprijzen.
In de afgelopen maanden hebben de directie, de Raad van Commissarissen en de aandeelhouders van de BECH alle mogelijkheden verkend om de toekomst veilig te stellen, laat Van Vreeswijk via een woordvoerder weten. "Deze verkenningen, zowel inhoudelijk als financieel, hebben helaas geen positief resultaat opgeleverd."
De Harderwijkse woonwijk Waterfront die - via het aardgasnet - met het groene gas uit de centrale werd verwarmd, wordt aangesloten op het warmtenet dat momenteel wordt aangelegd. Dit maakt gebruik van de restwarmte van de rwzi (aquathermie). Wat er met de installatie gebeurt, kon het waterschap niet zeggen. Daarvoor is de door de rechtbank aangestelde curator verantwoordelijk.
Tarieven
Het faillissement van de BECH betekent dat Vallei en Veluwe niet meer volledig energieneutraal is, erkent de heemraad. Dat is wel het streven. "Of de bijtelling van de BECH meetelt, is afhankelijk van het vervolg. Natuurlijk blijven we ons onverminderd inzetten voor het opwekken van duurzame energie. We plaatsen meer dan 22.000 zonnepanelen op onze eigen rwzi's en samen met gemeenten werken we aan windprojecten op de rwzi's in Harderwijk, Ede en Amersfoort. Ook zonder de BECH zijn we nog steeds een biogasproducent van betekenis door het vergisten van zuiveringsslib op onze rwzi's. En met aquathermie hebben wij een flinke troef in handen."
Op de belastingtarieven heeft het faillissement volgens Van Vreeswijk geen invloed. “In principe zijn de gevolgen voor het waterschap beperkt tot de verstrekte leningen van 4,5 miljoen euro. Maar hiervoor was al een voorziening gemaakt."
MEER INFORMATIE
Website BECH
H2O-bericht: Vallei en Veluwe bouwt bio-energiecentrale in Harderwijk
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.