Vochtige doekjes, wattenstaafjes, maandverband en tampons worden nog steeds massaal door het toilet gespoeld, zo blijkt uit het voorjaarsonderzoek van Schone Rivieren. Vooral op de oevers van de Limburgse Maas en de Nederrijn bij Arnhem werd veel sanitair afval gevonden. De organisatie pleit voor een verbod op doekjes waarin plastic is verwerkt.
Dit voorjaar focusten de vrijwillige rivierafvalonderzoekers van Schone Rivieren, een initiatief van IVN Natuureducatie en Stichting De Noordzee, in hun halfjaarlijkse onderzoek op sanitair afval. Als dat door het toilet gespoeld wordt, komt het bij hevige regen via riooloverstorten rechtstreeks in de rivieren terecht. Dat is schadelijk, omdat veel van deze producten voor een groot deel uit plastic bestaan en niet vergaan.
Ook recreanten laten sanitair afval achter, maar volgens de organisatie is het leeuwendeel toch afkomstig van riooloverstorten. Ze verwijst naar eerder onderzoek in opdracht van Stichting RIONED en Rijkswaterstaat, waaruit blijkt dat via deze route miljoenen vochtige doekjes per jaar in het milieu terechtkomen.
De grootste concentratie troffen de onderzoekers aan langs de Nederrijn bij Angeren, nabij Arnhem: 90 doekjes en bijna 80 plastic wattenstaafjes op 100 meter rivieroever. Even verderop, bij Millingen aan de Rijn, ging het om 43 vochtige doekjes.
Wattenstaafjes
De grootste ‘hotspots’ in Limburg waren Eijsden, met 120 plastic wattenstaafjes op 100 meter rivieroever, en Roermond, met ruim 50 vochtige doekjes. Ook tampons en maandverband slingerden hier rond, net als langs de Nederrijn.
De afgelopen jaren is er in meerdere campagnes op gehamerd om, ook met het oog op verstoppingen, geen doekjes en andere onverteerbare zaken door het riool te spoelen. Projectleider Noï Boesten van Schone Rivieren noemt het dan ook "onvoorstelbaar" dat nog altijd zoveel mensen hun sanitair afval niet netjes in de prullenbak deponeren, maar doortrekken.
Een mogelijke verklaring is dat het nu voor consumenten soms onduidelijk is of vochtige doekjes wel of niet doorgespoeld mogen worden, zegt Boesten. "Daarom pleiten wij ervoor dat alle sanitaire doekjes plasticvrij worden, zodat ze geheel biologisch afbreekbaar zijn en geen probleem vormen voor het milieu."
Eerlijker voor de boeren en de maatschappij.
Het pleidooi voor meer overleg in het kader van grensoverschrijdend waterbeheer met Duitsland en België, maar ook met Luxemburg, Frankrijk en Zwitserland, is wel steekhoudend. Het stroomgebied van de Rijn beslaat naast Nederland immers Zwitserland, Duitsland en Frankrijk. Stroomgebied van de Maas beslaat naast Nederland ook Frankrijk, Luxemburg, België en Duitsland. Voor zover ik weet zijn er in waterschapverband slechts een aantal pilots hier momenteel concreet mee bezig o.a. via het ontwerpen en operationaliseren van grensoverschrijdend waterbeheer rondom de Overijsselse Vecht en ook voor delen van het Roer stroomgebied dat aansluit op de Maas. Ruimte voor de rivieren in Nederland gaat maar beperkte impact hebben als niet eenzelfde inhaalslag gaat plaatsvinden in de bovenstrooms genoemde landen.
Acht kennisinstituten uit Nederland, België, Duitsland en Luxemburg gaan daarom onder coördinatie van Deltares onderzoek doen naar beter beheer van grensoverschrijdende regionale stroomgebieden. De watersnood in juli 2021 heeft geleerd dat autoriteiten hier geen goed overzicht over hebben en dat kennis over de overstromings- en droogterisico’s langs de kleinere grensoverschrijdende zijrivieren van de Maas en Rijn nog heel versnipperd is.
Het artikel stelt terecht dat voor grensoverschrijdend waterbeheer nog te weinig urgentie is.