PWN na onderzoek: mensen willen bewuster omgaan met water

Er is in Noord-Holland draagvlak om bewuster met water om te gaan. Een grote meerderheid vindt dat bewust watergebruik eraan bijdraagt dat er voor iedereen voldoende water beschikbaar is. Dat is de conclusie die drinkwaterbedrijf PWN trekt na een onderzoek onder 700 klanten in Noord-Holland. 

Aanleiding voor de peiling is de droge zomer van 2018, toen het drinkwaterbedrijf te maken kreeg met sterk oplopend drinkwatergebruik tijdens piekuren. Hoewel de drinkwaterlevering niet in gevaar kwam, is het wel zaak dat het drinkwaterbewustzijn wordt vergroot, aldus het drinkwaterbedrijf. “We vinden het erg belangrijk om inzicht te hebben in de beleving van de Noord-Hollanders, omdat we verwachten vaker te maken te krijgen met lange periodes van hitte en droogte als gevolg van de klimaatverandering.” 

De vraag is of de klanten tijdens nieuwe periodes van droogte bereid zijn bewuster met water om te gaan, zodat het piekgebruik binnen de perken blijft. Vorig jaar hadden oproepen om het watergebruik te verminderen effect, vertelt Jojanneke van Mourik van PWN. “We zagen een daling van zo’n 20.000 tot 30.000 kuub per dag na een oproep om zuinig met water te zijn. Dat is een daling van ongeveer 5 procent.”

Het watergebruik in juli vorig jaar was hoger dan in dezelfde maand in het jaar 2006, eveneens een droog jaar. Overigens gaat het watergebruik van juli 2018 niet de boeken in als record. In de statistieken uit eerdere jaren zijn nog hogere pieken te vinden, aldus PWN. Bron: PWN
Klik op de afbeelding voor vergroting

Begrip voor oproep
Uit het online-onderzoek blijkt, zo stelt het drinkwaterbedrijf vast, dat er begrip is voor de oproep van PWN om bewust met water om te gaan. Vrijwel geen van de respondenten vindt dat bewust omgaan met kraanwater niet nodig is omdat er genoeg water is. Dat is voor PWN reden om de conclusie te trekken dat klanten bewust watergebruik belangrijk vinden. 

Het onderzoek maakte eveneens duidelijk dat de respondenten verwachten dat het waterbedrijf zelf ook actie onderneemt om water te besparen, bijvoorbeeld door te investeren in de infrastructuur. Die stappen zet het drinkwaterbedrijf ook, blijkt uit de toelichting van PWN-directeur Joke Cuperus vandaag bij de presentatie van het online-onderzoek.

Geen crisissituatie
De droge zomer was een wake-up-call voor de drinkwaterbedrijven en zette ook PWN er toe aan om preventieve maatregelen te nemen. Wel stelt Cuperus nadrukkelijk dat er geen sprake is van een crisissituatie. “De drinkwaterlevering is niet in gevaar.” 

Het drinkwaterbedrijf neemt, in lijn met de verwachting van de klanten, maatregelen om beter voorbereid te zijn op droge perioden. Zo wordt, vertelt Cuperus, in het IJsselmeer een monitoringssysteem aangelegd dat de waterkwaliteit (chloride) meet, een gezamenlijk initiatief van het drinkwaterbedrijf met Rijkswaterstaat en Wetterskip Fryslân. Verder heeft het bedrijf maatregelen genomen om de buffervoorraad op peil te hebben en wordt onderzoek gedaan naar extra spaarbekkens. 

Vorig jaar kon het drinkwaterbedrijf tijdens de droge zomer de vraag goed aan, maar moest daarvoor wel op maximale capaciteit draaien, aldus Cuperus. In de droge zomer moest het drinkwaterbedrijf de inname van water uit het IJsselmeer, dat gebruikt wordt voor drinkwaterproductie, regelmatig stoppen omdat het water te zout was.

Het zoutgehalte liep op door een samenloop van omstandigheden. Als gevolg van de droogte voerden rivieren minder zoet water aan en om voldoende water vast te houden in het IJsselmeer, spuide Rijkswaterstaat nauwelijks bij de Afsluitdijk. Als gevolg daarvan werden de zoutputten in het meer niet gespoeld. Inmiddels is dat IJsselmeerbeheer aangepast en wordt bij het spui- en schutbeleid het drinkwaterbelang door Rijkswaterstaat meegewogen, vertelt Cuperus.

Kwetsbaar
Joke Cuperus De innamestop maakte duidelijk dat de drinkwaterproductie kwetsbaar is. Daarbij gaat het in Noord-Holland niet om de kwantiteit ('er is genoeg water'), maar de kwaliteit, aldus Cuperus. Die komt onder steeds grotere druk te staan door toekomstige ontwikkelingen.

Verzilting is er daar een van, maar ook de aanleg van warmtenetten in het kader van de energietransitie is een bron van zorg. Als bij de aanleg van de systemen geen rekening wordt gehouden met de ligging van de drinkwaterleidingen, bestaat de kans dat de drinkwatertemperatuur te hoog wordt door stijging van de bodemtemperatuur. Het Drinkwaterbesluit schrijft voor dat het water niet warmer mag zijn dan 25 graden, bij hogere temperaturen ontstaat de kans op groei van micro-organismen, zoals legionella.

Bij veel gemeenten is er weinig besef dat de drinkwatervoorziening gevaar loopt door ondergrondse hittestress, aldus Cuperus. “Ze hebben soms geen idee.” Het drinkwaterbedrijf heeft daarom een omgevingsmanager aangesteld die de gemeenten langs gaat om ze te wijzen op de risico's voor het drinkwaternetwerk. Ook is winst dat bij het opstellen van de klimaatatlassen door gemeenten drinkwater een aandachtspunt is, zegt Van Mourik.

SUGGESTIES
Het onderzoek leverde ook enkele suggesties op om bewuster omgaan met water te stimuleren. PWN onderzoekt welke van de suggesties gebruikt kunnen worden. Een van de ideeën is om jaarlijks een dag te organiseren waarop een uur lang geen water gebruikt mag worden. “Dan realiseer je je hoeveel water je gebruikt.”

Andere ideeën: frequent (real time) overzicht van waterverbruik per gebruiker beschikbaar stellen of preventief afsluiten van buurten waar veel water wordt verbruikt tijdens piekuren. Niet elke suggestie is bruikbaar, aldus PWN. De kunst is om de boodschap te herhalen, zonder dat het gaat irriteren, aldus Cuperus. “Het gaat erom dat je het hele jaar bewust omgaat met water.”