Huishoudens met een koopwoning betalen dit jaar gemiddeld 475 euro aan het waterschap en huurders 340 euro. Daarmee zijn de waterschapslasten voor beide groepen met zo’n 12 procent gestegen. Waterschap Amstel, Gooi en Vecht spant de kroon met tariefstijgingen van boven de 30 procent.
Dit blijkt uit de vandaag verschenen Atlas van de lokale lasten 2024. Hierin is een overzicht te vinden van de ontwikkeling van de heffingen van gemeenten, provincies en waterschappen. De atlas wordt jaarlijks gepubliceerd door het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO), dat verbonden is aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Stijging lokale lasten ditmaal veel sterker
Volgens COELO is de lastenstijging van de decentrale overheden ditmaal veel sterker dan in eerdere jaren. Een huishouden met een eigen woning betaalt gemiddeld 1.670 euro, 7,6 procent meer dan in 2023. Daarvan gaat 994 euro naar de gemeente, 201 euro naar de provincie en 475 euro naar het waterschap. De lasten lopen flink uiteen per gemeente: van 1.300 euro in Tilburg tot 2.766 euro in Bloemendaal.
Huishoudens die een woning huren, zijn gemiddeld 999 euro kwijt (7,7 procent meer): 457 euro aan de gemeente, 201 euro aan de provincie en 340 euro aan het waterschap. Nijmeegse huurders zijn met 597 euro het goedkoopst uit, terwijl de gemeente West Betuwe met 1.350 euro het duurst is. Huurders hebben lagere woonlasten dan eigenaar-bewoners, omdat zij geen onroerendezaakbelasting betalen aan de gemeente en geen heffing gebouwd aan het waterschap. Ook betalen huurders in een deel van de gemeenten geen rioolheffing.
De waterschappen springen er nog uit vergeleken met de twee andere overheden. Een eigenaar-bewoner betaalt gemiddeld 51,51 euro ofwel 12,2 procent meer aan waterschapslasten en een huurder 36,30 euro ofwel 12,0 procent (zie de tabel met het tarievenoverzicht). In geen enkel waterschap dalen de lasten voor beide. Daarmee wordt de al flinke stijging van afgelopen jaar - gemiddeld ruim 8 procent - overtroffen.
Tarievenoverzicht waterschapsbelastingen 2024 I Bron: Atlas van de lokale lasten 2024, COELO
Uiteenlopend beeld bij waterschappen
Er zijn grote verschillen tussen waterschappen. De kleinste lastenstijging voor huishoudens met een koopwoning is er bij Aa en Maas (3,4 procent), de grootste bij Amstel, Gooi en Vecht (32,9 procent). Voor een huurder die woont in het gebied van Zuiderzeeland, blijft de toename beperkt tot 2,8 procent. Opnieuw spant Amstel, Gooi en Vecht de kroon: plus 37,6 procent. Ook in Limburg zijn de waterschapslasten voor huurders en woningeigenaren flink gestegen.
COELO komt met een korte verklaring voor de ‘koppositie’ van Amstel, Gooi en Vecht. Dit waterschap heeft door technische problemen (bij uitvoeringsorganisatie Waternet) enkele jaren lang geen belastingen kunnen innen. Daardoor zijn meer leningen afgesloten en zijn de rentelasten van het waterschap opgelopen.
Voor meerpersoonshuishoudens met een koopwoning zijn de lasten het hoogst in Noorderzijlvest. Zij betalen gemiddeld 634 euro. Aanmerkelijk goedkoper zijn eigenaar-bewoners uit bij De Dommel: 348 euro. De lasten voor huurders zijn net als in 2023 het hoogst bij Delfland (452 euro) en het laagst bij Aa en Maas (240 euro).
Beperkte lastenstijging voor agrariërs en eigenaren van natuurgrond
Ook de waterschapslasten van andere categorieën zijn in beeld gebracht. Eigenaren van cultuurgrond – vooral agrariërs – betalen de heffing ongebouwd. Het gemiddelde bedrag is 98 euro per hectare. Dit betekent 2,05 euro of 2,1 procent meer dan vorig jaar.
Eigenaren van natuurgrond betalen een lager tarief dan eigenaren van andere ongebouwde grond. Het gemiddelde is 6,53 euro per hectare, een toename met 1,6 procent.
Ook meer kwijt aan rioolheffing van gemeente
De door de gemeente opgelegde rioolheffing is eveneens gestegen. Voor huishoudens in een eigen woning gaat het om gemiddeld 5,6 procent, wat neerkomt op 12,04 euro meer dit jaar. Zij betalen zowel de gebruikers- als de eigenarenheffing.
Huurders zagen de rioolheffing met gemiddeld 4,8 procent of 5,15 euro omhooggaan. Voor hen geldt alleen de gebruikersheffing. Het betekent dat bewoners die een woning huren, in sommige gemeenten geen rioolheffing betalen.
LEES MEER
H2O-artikel: Waterschapslasten: ‘Er ontwikkelt zich een soort van perfect storm’
H2O-nieuws (maart 2023): Waterschapslasten met gemiddeld ruim 8 procent gestegen
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.