De levering van drinkwater voor koeling aan onder andere datacenters is in Noord-Holland relatief klein. De drinkwatervoorziening is daarom ook tijdens een hittegolf niet in gevaar. Dat meldt demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen in antwoord op Kamervragen, op basis van informatie van drinkwaterbedrijf PWN.
Het watergebruik van datacenters veroorzaakt momenteel veel commotie in de Noord-Hollandse politiek en samenleving. Zeker in de gemeente Hollands Kroon waar twee grote datacenters van Google en Microsoft staan en er plannen voor nog een aantal nieuwe zijn. De vraag daarbij is: wordt er wel rekening gehouden met het gebruik van drinkwater en het lozen van koelwater?
Dat was de aanleiding voor het Tweede Kamerlid Gijs van Dijk (PvdA) om schriftelijke vragen aan demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat te stellen. Zij kwam afgelopen maandag met haar reactie.
Van Dijk refereert in zijn vragen aan een artikel in het Noordhollands Dagblad van 18 maart (ook gepubliceerd in De Telegraaf), waarin wordt gesteld dat de datacenters de levering van drinkwater in Noord-Holland in gevaar brengen en gebruikt koelwater vervuild het milieu ingaat. Dat zou volgens de krant blijken uit een intern onderzoeksrapport van de provincie. Die gaf vervolgens zelf aan dat het rapport gebaseerd was op te weinig data om goed onderbouwde conclusies te trekken.
Beschikbaarheid van voldoende drinkwater
Van Nieuwenhuizen laat weten dat ze zich kan voorstellen dat bewoners in Hollands Kroon zich zorgen maken. Op de vraag van Van Dijk of deze zorgen terecht zijn, wijst zij op de informatie van de provincie Noord-Holland, drinkwaterbedrijf PWN en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Over de kwestie of er tijdens warme periodes nog wel voldoende drinkwater beschikbaar is, schrijft de bewindsvrouw het volgende:
“Voor wat betreft de leveringszekerheid heb ik navraag gedaan bij de provincie Noord-Holland en het drinkwaterbedrijf PWN. Zij geven aan dat de levering van drinkwater voor koeling (aan onder andere datacenters) relatief klein is: 0,6% van de totale levering in het gehele voorzieningsgebied (650,000 m3/jaar in 2020). PWN heeft daarom aangegeven dat de inwoners van Noord-Holland zich geen zorgen hoeven te maken dat hun drinkwater in gevaar is. Ook niet tijdens een hittegolf. Dit is gecommuniceerd in een nieuwsbericht door PWN (op 19 maart, red.).”
Pilot voor waterprofielen in industrie
De minister meldt dat het Rijk in verschillende trajecten samenwerkt met regionale overheden, drinkwaterbedrijven en andere partijen om de leveringszekerheid van drinkwater te waarborgen. Op basis van de verdringingsreeks bij de waterverdeling heeft de drinkwatervoorziening (categorie 2) altijd voorrang op het gebruik van water voor koelwater (dat valt in categorie 4).
Vanuit de beleidstafel Droogte loopt de pilot Waterprofielen Industrie, waarvan de oplevering in juli is gepland. “Dit is een gezamenlijk initiatief van de ministeries van IenW en EZK en van de VEMW (Vereniging voor Energie, Milieu en Water, belangenbehartiger voor de zakelijke energie- en watergebruikers in Nederland). Deze pilot is bedoeld om informatie over industrieel waterverbruik beschikbaar te maken, zodat in tijden van dreigend watertekort de juiste afweging bij waterverdeling gemaakt wordt. Deze informatie kan dus weer worden meegenomen in de regionale verdringingsreeksen.”
Lozing van koelwater door datacenters
De andere zorg betreft het risico van chemicaliën in drinkwater. Hollands Noorderkwartier is bevoegd gezag voor de lozing van water. Van Nieuwenhuizen schrijft: “HHNK heeft aangegeven dat er momenteel twee lozingsvergunningen zijn afgegeven aan de twee actieve datacenters in de Wieringermeer. Bij één datacenter wordt niets toegevoegd aan het drinkwater dat voor koeling wordt gebruikt. Bij het andere datacenter wordt zout toegevoegd om het water te ontharden. Het HHNK heeft hierover een bericht op haar website geplaatst (op 25 maart met als titel: Geen chemicaliën in looswater datacenters, red).
Van Dijk vraagt de minister nog of zij het ook vindt dat bij lozingen van koelwater in drinkwater extra waarborgen moeten worden getroffen, om ervoor te zorgen dat dit niet schadelijk is voor de mens en de omgeving. Haar antwoord: “Er wordt geen koelwater in drinkwater geloosd. Drinkwater wordt door datacenters voor koeldoeleinden gebruikt, waarna het wordt geloosd op oppervlaktewater (sloten/vaarten).”
Van Nieuwenhuizen wijst erop dat HHNK vergunningseisen aangaande de maximale concentraties in lozingswater heeft opgelegd. “Daaraan moet worden voldaan om te zorgen dat er geen verslechtering van de waterkwaliteit optreedt ten opzichte van de huidige situatie.” Vooralsnog ziet de minister geen aanleiding voor extra onderzoek naar de lozing van chemicaliën door datacenters.
MEER INFORMATIE
Beantwoording minister van Kamervragen (12-4)
H2O Actueel (19-3): watergebruik datacenters
Artikel Noordhollands Dagblad 18-3 (betaald)
Weblog gedeputeerde Cees Loggen (19-3)
Bericht van PWN op 19 maart
Bericht van HHNK op 25 maart
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.