De datacenters in Noord-Holland gebruiken zoveel koelwater dat dit kan leiden tot problemen met de drinkwatervoorziening in de provincie. Dat stelt dagblad De Telegraaf op basis van een interne rapportage van de provincie. Uit dat onderzoek blijkt onder meer dat de beheerders van de datacenters geen goed zicht hebben op het water- en chemicaliëngebruik in hun centra. Ze zijn zich bovendien weinig bewust van de impact die hun watergebruik heeft op de beschikbaarheid van drinkwater tijdens droge perioden. 

De datacenters liggen al langer onder vuur door het vermeende hoge energiegebruik. Nu komt daar het debat over het gebruik van water voor de koeling bij. Over het werkelijke gebruik lopen de meningen uiteen, maar feit is wel dat de datacenters drinkwater gebruiken als koelwater.

In Noord-Holland waar al de nodige datacenters staan, bestaan plannen om in de Wieringermeer en de Metropoolregio Amsterdam nieuwe datacenters te bouwen. De vraag daarbij is: wordt er wel rekening gehouden met de beschikbaarheid van drinkwater en het lozen van koelwater?

De provincie wil het weten en liet een onderzoek doen en dat blijkt de aanjager te zijn van de discussie over het gebruik van het drinkwater en het alarm dat er 'tijdens extreme weersomstandigheden een zoetwatertekort kan optreden'.

Hollands Kroon
De aandacht gaat met name uit naar de Noord-Hollandse gemeente Hollands Kroon. Daar staan twee grote datacenters van respectievelijk Google en Microsoft.  Ze gebruiken volgens schatting 525 m3 drinkwater per uur voor koeling. Dat is per jaar 4,6 miljoen m3.

Het gebruik zou, aldus de berichtgeving, kunnen oplopen tot 10 miljoen m3 als de gemeente vergunningen verleend voor nog eens vijf nieuwe datacenters. Dat gebruik zou grofweg 10 procent van de totale drinkwaterlevering van PWN zijn, afgaande op de cijfers in 2019 toen het waterbedrijf 109,6 miljoen mdrinkwater leverde (bron jaarverslag PWN).

Schromelijk overdrijving
Volgens de brancheorganisatie Dutch Datacenter Association is het drinkwatergebruik dat De Telegraaf meldt, een 'schromelijke overdrijving'. “Er wordt een ramp gesuggereerd, maar het ligt echt totaal anders”, vertelt directeur Stijn Grove van de organisatie tegen de website Computable. 

Op basis van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek stelt Grove dat datacenters verantwoordelijk zijn voor 0,08 procent van het leidingwaterverbruik in Nederland: per jaar zou het landelijk om 1 miljoen m3 gaan. Daarbij brengt de DDA-directeur in dat de nieuwste generatie datacenters geen of vrijwel geen leidingwater gebruiken om te koelen. Dat gebeurt tegenwoordig veel met buitenlucht of met slimme warmte-koude-opslag, aldus de branchedirecteur.

Drinkwaterleverancier PWN zegt tegen De Telegraaf geen probleem te voorzien. Er wordt geanticipeerd op de toekomst ‘door te werken aan beleid en onderzoek te doen naar alternatieven', citeert de krant een woordvoerder. Op de site van het bedrijf zegt PWN-directeur Ria Doedel: "De inwoners van Noord-Holland kunnen er altijd op rekenen dat er betrouwbaar drinkwater uit de kraan stroomt. Ook tijdens een hittegolf. Op dit moment leveren we 0,6% van onze totale levering als koelwater (onder andere aan datacenters)."

Te weinig data
In reactie op de publicatie meldt de Noord-Hollandse gedeputeerde Cees Loggen in een blog dat de provincie werkt aan een datacenterstrategie, waarin ook zal worden ingegaan op het water- en energieverbruik en de ruimtelijke impact van datacenters. 

De suggestie van De Telegraaf dat de provincie het rapport waar de krant de berichtgeving op baseert, bewust onder de pet heeft gehouden, spreekt de provinciebestuurder tegen. Het rapport is gebaseerd op te weinig data om goed onderbouwde conclusies te kunnen trekken, aldus de gedeputeerde. “Om die reden – en die reden alleen – hebben wij het rapport dan ook niet gepubliceerd.”

Dat neemt niet weg dat de provinciebestuurder er nog niet gerust op is. Hij schrijft: “De vragen die in het artikel opgeworpen worden, leven ook bij het provinciebestuur.” In de datacenterstrategie moeten de antwoorden komen. Deze hoopt de bestuurder vóór het zomerreces naar de Provinciale Staten te sturen.

Webinar
Het rapport waar De Telegraaf zijn berichtgeving op baseert is een onderzoek van de stichting Green IT Amsterdam. In een webinar van de provincie dat in november 2020 werd gehouden, wordt het rapport toegelicht. Het is gebaseerd op een onderzoek naar het watergebruik door datacenters in Noord-Holland. Het betrof een consultatie onder 7 datacenters, waarvan er 5 meewerkten. Het viel nog niet mee om voldoende input te krijgen voor het onderzoek, zo blijkt uit de toelichting tijdens het webinar.

Uit de beantwoording blijkt dat de datacenters drinkwater gebruiken voor de koeling. Ook worden chemicaliën gebruikt om bacteriën te doden en kalkvorming tegen te gaan. Onduidelijk is hoeveel chemicaliën worden gebruikt en de vraag is dan ook of er door de datacenters wel wordt nagedacht over wat de stoffen in het milieu doen en wat er in de lozing overblijft aan stoffen, zegt Arthur Singendonk tijdens het webinar in een toelichting op het onderzoek. “Wij hebben geconcludeerd dat de registratie van chemicaliën onvoldoende is.”

Wat in het algemeen ook blijkt is dat de datacenters er zich niet van bewust zijn dat het watergebruik een punt van aandacht zou kunnen zijn, stelt Robbert Hoeffnagel van Green IT Amsterdam in hetzelfde webinar. Pas na uitleg dat er in droge zomers sprake is van weinig water zag je ‘dat het kwartje viel’, schetst Hoeffnagel. 

Weinig kennis
Ook stelt hij vast dat er bij datacenters weinig kennis is over watergebruik en dat ook het meten van het watergebruik en de chemicaliën die geloosd worden te wensen over laat. “Daar is best nog het nodige te winnen.” De kennisopbouw daarover is belangrijk, betoogt Hoeffnagel. Hij bepleit om in samenwerking met de branche het bewustzijn over water en het gebruik ervan te vergroten. 

Dat de datacenters voornamelijk drinkwater gebruiken voor de koeling is een gevolg van de eenvoudige beschikbaarheid van deze bron. Ook heeft het water de vereiste kwaliteit. Over gebruik van alternatieven (grijs water, oppervlaktewater) is nauwelijks nagedacht, aldus Hoeffnagel. Ook mag de branche een en ander worden bijgebracht over de wet- en regelgeving, de kennis daarover is mager.

Minister
De NOS tekent in een reactie van minister Cora van Nieuwenhuizen op dat de minister eerst wil uitzoeken hoe het precies zit. Vervolgens zal ze daarover contact zoeken met de provincie Noord-Holland. "Die is het bevoegd gezag voor de vergunningen." Daarbij moet de provincie volgens de demissionaire minister ook het belang van de drinkwatervoorziening in de gaten houden. Ook gemeenten en waterschappen moeten zich aan de normen houden, benadrukt ze.

Hoogleraar bestuurskunde Michiel de Vries trekt na het bekijken van het webinar de conclusie dat er bij het verlenen van de vergunningen geen rekening wordt gehouden met het watergebruik door de datacenters. Ook wordt er ‘heel mager gekeken’ naar de milieueffecten, zegt hij tegen het NOS Radio 1 Journaal.

De hoogleraar is onder meer bezorgd over het gebruik van chemicaliën om bacteriën in het koelwater te doden en kalkafzetting te voorkomen. "Dat wordt weer geloosd op het oppervlaktewater, op kanalen en het IJsselmeer, noem maar op. Dat is toch een Natura 2000-gebied. Het is onze nationale drinkwatervoorziening.”

 

MEER INFORMATIE
Het webinar over wateraspecten datacenters

Voor het reageren op onze artikelen hebben we enkele richtlijnen. Klik hier om deze te bekijken.

Het kan soms even duren voor je reactie online komt. We controleren ze namelijk eerst even.

Typ uw reactie hier...
Cancel
You are a guest ( Sign Up ? )
or post as a guest
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.
  • This commment is unpublished.
    S Grove · 2 years ago
    De recente berichtgeving rondom het watergebruik van datacenters is gebaseerd op onjuiste cijfers en aannames. Cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek en het waterleidingbedrijf PWN geven een heel ander beeld. Daarnaast is het in Nederland reeds wettelijk geregeld dat de levering van water voor drinkwater altijd voor de levering aan de industrie gaat. Door onjuiste berichtgeving wordt er onterecht een panieksituatie gecreëerd, met verstrekkende gevolgen.
    Allereerst is er regelgeving die waterlevering regelt bij tekorten. Wettelijk is geregeld dat drinkwater altijd voor gaat middels de verdringings categorien. Dit is na te lezen op de Rijkswaterstaat, Infomil en wordt ook aangegeven door het waterleidingsbedrijf PWN die in Noord Holland levert.
    PWN : https://www.pwn.nl/over-pwn/pers-en-nieuws/drinkwater/de-inwoners-van-noord-holland-kunnen-er-altijd-op-rekenen-dat-er?nid=1368
    Daarnaast is er bij het watergebruik capaciteit van de aansluiting en verbruik door elkaar gehaald. Het werkelijke verbruik voor de alle industrie in Noord Holland wbt koelwater is volgens het waterbedrijf 0,6% van hun totale levering. Dit komt neer op 672 duizend m3 aan totaal industrie koelwater gezien PWN 112 miljoen m3 in totaal levert. Daarvan nemen die 2 datacenters maar een gedeelte van op. Iets geheel anders dan de 4,6 miljoen m3 die werd gesuggereerd in het artikel. Volgens het CBS gebruikt de hele IT sector in Nederland 1 miljoen m3 water, de 0,88% in het artikel hierboven. Dit is open data die volledig in het artikel is genegeerd.
    Naar de toekomst toe streven we ernaar het waterverbruik naar nul te brengen. Nieuwe datacenters gebruiken al veel minder water en het ook in de media bekende project in Zeewolde gebruikt oppervlaktewater ipv drinkwater. Dus ook de extrapolaties naar de toekomst toe gaan mank.
    De links naar het CBS en PWN kunt u hier vinden:
    https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/82883NED/table?dl=1A42C
    https://www.pwn.nl/over-pwn/pers-en-nieuws/drinkwater/de-inwoners-van-noord-holland-kunnen-er-altijd-op-rekenen-dat-er?nid=1368
    https://www.pwn.nl/over-pwn
    Het rapport was trouwens zo klein qua onderzochte datacenters en zo divers dat er geen enkel duidelijk beeld uit te halen was. Daarom heeft de provincie het niet gepubliceerd. Dat geven ze ook aan in hun reactie aan de NOS.
    Wat betreft chemicaliën, die gaat om kleine hoeveelheden zout om het water zachter te maken om apparatuur te sparen. Het water wordt meerdere malen gebruikt. De toevoegingen vallen binnen de normen en milieu wetgeving en vergunning van het bedrijf gaf ook Microsoft aan.
    Op onze website hebben we nog meer links staan naar openbare bronnen over water, energieverbruik, bebouwing, etc.
    Zie: https://www.dutchdatacenters.nl/cijfers-1/

    Indien er verder vragen zijn we als branche organisatie dit altijd bereid dit verder toe te lichten.
    • This commment is unpublished.
      Niels Pluijmen · 2 years ago
      De datacenters van microsoft, google en facebook hebben een veel lager PUE (power usage efficiency) en WUE (water usage efficiency) dan andere commerciele datacenters. Hier wordt ook gewoon openlijk over gecommuniceerd door de partijen. Ze gebruiken allen vergelijkbare hardware die zeer energie efficient is (open compute hardware) en publiceren openlijk over hun cijfers (die buitengewoon goed zijn, en elk nog jaar beter worden)
      Google (https://www.google.com/about/datacenters/efficiency/)
      Facebook https://engineering.fb.com/2014/03/14/data-center-engineering/open-sourcing-pue-wue-dashboards).
      Sommige van Google en Microsoft data centers opereren zonder water koeling, slechts lucht gekoeld. Alleen bij warme temperaturen (26,7 graden +) wordt er beruikt gemaakt van waterkoeling. (https://www.datacenterknowledge.com/archives/2009/07/15/googles-chiller-less-data-center). Ik weet niet hoeveel dagen (of uren) per jaar het kwik boven de 26,7 graden komt in Groningen en Wieringermeer. Maar het zal niet meer dan 5-6 dagen zijn per jaar (60-70 uur per jaar?). En dat is alleen als de work load niet verplaatst wordt naar een ander datacenter van Google (wat ook gebeurt).
      Hyperscalers zoals Google en Microsoft zijn weliswaar energie grootverbruikers, maar lopen ook ver voorop als het gaat om efficiënt omgaan met energie en water. Wat dat betreft snap ik niet heel goed waarom juist deze datacenters het nieuws halen.
  • This commment is unpublished.
    Pathema · 2 years ago
    Datacenters in Noord-Holland kunnen leiden tot drinkwatertekort? Nee! Ze kunnen juist een deel van de oplossing zijn.
    Water is een schaars goed, waar we verantwoord mee om moeten gaan. De meest geoptimaliseerde balans tussen PUE (power usage effectiveness) en WUE (Water usage effectiveness) is droogkoelen in de koudere periodes (lager dan 12C), en circulair natkoelen in voorjaar, zomer en najaar.
    Het is jammer én onnodig om voor het natkoelen van datacenters drinkwater te gebruiken, terwijl er circulaire oplossingen zijn voor duurzame watervoorziening. Met een dergelijke oplossing zijn al eerder datacenters geholpen aan circulaire koelwaterbehandeling, Hiermee werd zelfs de redundantie verhoogd, door ervoor te zorgen dat meerdere soorten water beschikbaar zijn om mee te koelen, zoals oppervlakte-, afval- en regenwater. Vergelijk deze koeloplossingen met conventionele systemen, en je ziet dat het gebruik van chemicaliën met 100% vermindert en het gebruik van drinkwater tot 98%.
    Met deze oplossing, die gebruik maakt van vortextechnologie, kunnen datacenters evolueren van watergebruiker naar waterleverancier. Door hun overcapaciteit in warme perioden in te zetten voor anderen, worden ze een deel van de oplossing. Zo kunnen zij naar een model waarin ze van afvalwater koelwater maken. Dat is niet de technologie van morgen, maar van vandaag! Het slaat eigenlijk nergens meer op om drinkwater in een koeltoren te pompen. En bovendien hoeft dat al lang niet meer!
    • This commment is unpublished.
      Roger · 2 years ago
      Heb je een referentie die jouw pleidooi bevestigt? Een artikel in een technologisch vakblad of een website van een leverancier van een dergelijke oplossing?
      • This commment is unpublished.
        Pathema · 2 years ago
        Hallo Roger, dank voor je reactie. Ik help je graag verder en kan je voorzien van alle informatie waar je om vraagt. We hebben een aantal mooie referenties, artikelen in diverse vakbladen en uiteraard onze eigen website. Ik denk echter dat dit platform daar niet de aangewezen plaats voor is. Ik kom dan ook graag verder met je in contact. Zou je een mail kunnen sturen naar marketing@pathema.nl?
(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

@P.C. de RuiterU heeft gelijk. Het is aangepast.
Uit de tekst kan worden gelezen dat de Motie van afkeuring is ingediend bij Waterschap Hollandse Delta.
Dit moet zijn bij Waterschap Delfland!
(zie https://www.rodi.nl/hoekvanholland/politiek/344702/motie-van-afkeuring-voor-nieuw-college-waterschap-delfland )
Ik wil de feiten kennen (10%)
De processen doorgronden (40%)
En de onzekerheid verkennen (50%)
Een oplossing zou kunnen zijn om activiteiten uit te besteden. Bijv. de voorzuivering van industrieel afvalwater of de opwerking van biogas uit slibgistingen of zelfs de volledige slibgisting uit te besteden. Marktpartijen kunnen dit ook nog eens goedkoper en sneller realiseren, waardoor eerder (duurzaamheids)doelstellingen worden gerealiseerd.
@Arie DekkerDank. Is aangepast.

Zelf reageren? Dat kan onder alle artikelen met een Mijn H2O/KNW account.