Terwijl Nederland vreest voor een stijgende zeespiegel, worstelen de landen rond de Kaspische Zee met een enorme zeespiegeldaling. Het waterpeil van het grootste meer ter wereld kan volgens Nederlandse en Duitse wetenschappers aan het einde van deze eeuw wel 18 meter lager uitkomen dan nu.
Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw daalt het waterpeil van de Kaspische Zee jaarlijks al met een paar centimeter, schrijft de Utrechtse aardwetenschapper Frank Wesselingh samen met enkele collega’s van de universiteiten van Gießen en Bremen in het Nature-tijdschrift Communications Earth & Environment. Ze berekenden dat die daling de komende decennia alleen nog maar sneller zal gaan.
De Kaspische Zee op de grens van Europa en Azië is feitelijk een binnenmeer, maar met een oppervlakte van 371.000 vierkante kilometer wel het grootste ter wereld, en zout. In het minst optimistische scenario dat de onderzoekers schetsen - een daling van 18 meter - verliest de Kaspische Zee meer dan een derde van haar oppervlak.
Verdamping
Maar 9 meter is al erg genoeg, stellen ze. Door de toegenomen verdamping en het steeds meer uitblijven van zee-ijs in de winters zal de daling versnellen. Dat heeft gevolgen voor het unieke ecosysteem ter plekke, met trekvogels, steuren en de alleen daar voorkomende Kaspische zeehond, die zijn puppies krijgt op het ijs.
Het heeft ook gevolgen voor de miljoenen mensen die aan de zee wonen, of aan de rivieren die erin uitmonden en waarvan de loop zal veranderen.
De problemen spelen bovendien in een regio die toch al de nodige spanningen kent. Azerbeidzjan, Rusland, Iran, Turkmenistan en Kazachstan liggen aan de Kaspische Zee en zullen bij een lagere zeespiegel nieuwe afspraken moeten maken over visrechten en landsgrenzen.
Taskforce
Wesselingh en zijn collega’s pleiten daarom voor een internationale taskforce onder leiding van het United Nations Environmental Programme, die de aanpak van de problemen zou moeten aansturen.
"Dit aspect van klimaatverandering - het krimpen van meren over de hele wereld - zou wel eens van een vergelijkbare verwoestende werking kunnen zijn als stijgende zeespiegels", schrijven de drie onderzoekers. "Er is al kostbare tijd verloren, en snel handelen is vereist om die in te halen. De krimpende Kaspische Zee kan dan een symbool worden van dit probleem dat zulke actie in gang zet."
MEER INFORMATIE
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.