Inwoners van Friesland kunnen nu eenvoudig te weten komen hoeveel risico zij lopen bij een veranderend klimaat. De resultaten van de ‘stresstest’ die alle gemeenten moeten uitvoeren, zijn gebundeld in een voor iedereen toegankelijke digitale Friese Klimaatatlas.
Die toont aan de hand van kaarten wat de effecten in welke gebieden zijn van respectievelijk wateroverlast, hittestress, droogte en overstroming.
Zo is te zien wat de gemeten blauwalgconcentraties op officiële zwemlocaties waren in 2018 en of die hebben geleid tot een waarschuwing of een negatief zwemadvies. Maar ook hoe hoog het water kan komen door overstroming vanuit zee, het IJsselmeer of de Friese boezem en waar de landbouw in gevaar komt bij langdurige droogte.
De atlas is een gezamenlijk product van Wetterskip Fryslân, de provincie en alle Friese gemeenten. Hij is vorige week gepresenteerd tijdens het Friese klimaatevent ‘Oer de Grinzen’, waar het ging over de samenwerking tussen publieke sector, burgers, bedrijven en onderwijs die nodig is om de opgave vanuit het landelijke Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie te halen. Dat beoogt dat Nederland in 2050 zo goed mogelijk klimaatbestendig is ingericht.
Klimaatdialogen
Het is de bedoeling dat de Klimaatatlas een vervolg krijgt in zogenaamde Klimaatdialogen. Vanaf volgend jaar willen de Friese overheden in gesprek gaan met bewoners en bedrijven over mogelijke oplossingen. Gemeenten nemen daarbij het voortouw in het bebouwd gebied, het waterschap in het landelijk gebied.
Dat moet concrete afspraken opleveren, zegt dijkgraaf Paul van Erkelens. ''Waar gaan we wel en niet mee aan de slag? Waar wegen de investeringen op tegen vermeden schadekosten? En wie betaalt dat?’’
De Klimaatatlas, die steeds zal worden bijgewerkt, geeft alvast een richting aan. Zo laat een van de kaarten zien hoe groot het risico op verzilting is langs de waddenkust. Onderzoeken welke gewassen bij hogere chloridegehaltes kunnen groeien, is een van de opties. Maar het Wetterskip wil ook met agrariërs in gesprek over de mogelijkheden om het risico op verzilting te beperken.
Stresstest
Uiterlijk in 2019 moeten alle gemeenten in Nederland een ‘stresstest’ uitvoeren om inzicht te krijgen in hun kwetsbaarheid voor de gevolgen van klimaatverandering. In het Fries Bestuursakkoord voor de Waterketen hebben de samenwerkende Friese overheden in 2016 al opdracht gegeven om deze test voor de hele provincie uit te voeren. ''Daarmee loopt Friesland redelijk voorop’’, beaamt woordvoerder Hanneke Nieuwenhuis van het Wetterskip.
Eerder al lieten bijvoorbeeld Hoogheemraadschap Rijnland en de gemeente Meerdijk een digitale klimaatatlas maken.
MEER INFORMATIE
Friese Klimaatatlas
Website klimaatevent 'Oer de grinzen'
Bericht over Klimaatatlas van Rijnland
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.