Het kabinet heeft 210 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds toegekend aan het Maritiem Masterplan. Ruim de helft van dat bedrag is nog niet definitief. De maritieme sector die zelf ook een forse duit in het zakje doet, wil circa 40 klimaatneutrale demonstratieschepen gaan ontwikkelen, bouwen en gebruiken. Zulke schepen kunnen onder meer worden ingezet voor natte waterbouw en de kust- en binnenvaart.
De ministerraad gaf afgelopen vrijdag (30 juni) groen licht voor de toekenning van in totaal 4 miljard euro aan dit en nog zeventien andere projecten. Dat gebeurde in het kader van de derde subsidieronde van het Nationaal Groeifonds. Een project komt in aanmerking voor geld als het zorgt voor langdurige economische groei en toekomstige welvaart.
Versnellen van energietransitie in maritieme sector
Het Maritiem Masterplan heeft als doel de energietransitie in de maritieme sector te versnellen. In april 2022 was het plan aanvankelijk afgewezen door de beoordelingscommissie. Daarna is de verbeterde versie 2.0 gemaakt. De nieuwe poging is wel succesvol; er is nu definitief 100 miljoen euro toegekend uit het groeifonds.
Verder is 110 miljoen euro onder voorwaarden toegekend. Om dit bedrag definitief te maken, moeten er nog verbeteringen in het huidige plan worden doorgevoerd. Dat was eerder bijvoorbeeld ook het geval – met een goede afloop – bij het Groeiplan Watertechnologie.
De middelen zijn toegekend aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat dat het plan indiende mede namens het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, het ministerie van Defensie en stichting Nederland Maritiem Land (NML). Bij deze koepelorganisatie zijn maritieme bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties aangesloten.
Onderdeel van plan niet gehonoreerd
Het bedrag van 210 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds is lager dan de 255 miljoen euro waarom de partijen hadden gevraagd. Dat komt omdat er voor de programmalijn energie-efficiëntie geen geld beschikbaar is gesteld. De totale investering bij het masterplan is geraamd op 1,2 miljard euro. Het is de bedoeling dat ruim driekwart wordt betaald door publieke en private partners.
Voorzitter Rob Verkerk van Nederland Maritiem Land is 'erg blij' met de huidige toekenning. “Het is jammer dat we niet alle elementen van het masterplan kunnen uitvoeren, omdat de programmalijn energie-efficiëntie helaas niet is gehonoreerd. Maar dat weerhoudt ons er niet van om het belangrijkste onderdeel van het plan nu in gang te gaan zetten, namelijk de ontwikkeling van demonstratieschepen.”
Ook boegbeeld Thecla Bodewes van topsector Water & Maritime is positief: “Super fijn dat de vergroening in de maritieme sector flink gesteund wordt vanuit het nationaal fonds. Nu kunnen we eindelijk echt stappen maken. Zeker in gezamenlijkheid met de aanstelling van Marja van Bijsterveldt tot tijdelijk gezant maritieme maakindustrie, is dit een enorme boost waar hard voor gewerkt is.”
Zo’n 40 klimaatneutrale demonstratieschepen
De maritieme sector wordt cruciaal voor de welvaart, veiligheid en energiebehoefte van Nederland genoemd. De totale toegevoegde waarde is becijferd op 56,5 miljard euro. Schepen vormen de gemeenschappelijke deler binnen de sector. Zij stoten nu nog veel CO2 uit. De bedoeling is dat het Maritiem Masterplan zorgt voor terugdringing van 230 megaton CO2 tot 2050.
Het plan richt zich op het ontwikkelen, bouwen en gebruiken van zo’n 40 klimaatneutrale demonstratieschepen. Zij gaan varen op de alternatieve brandstoffen waterstof en methanol of op LNG met carbon capture. Deze processen worden ondersteund door een digitaal platform waarop data worden gedeeld en opgeslagen. Bij uitvoering van het Maritiem Masterplan worden aanvullend het potentieel en de arbeidsproductiviteit van de maritieme beroepsbevolking verhoogd dankzij het Human Capital Programma, zo wordt gesteld.
Versterking van internationale concurrentiepositie
De emissieloze schepen worden in gebruik genomen in de kust- en binnenvaart, natte waterbouw, offshore wind en maritieme veiligheid. Verkerk licht toe: “In deze eindmarkten is Nederland momenteel toonaangevend op het gebied van scheepsbouw en in de operatie. Als we dat willen blijven, moeten we ervoor zorgen dat we in deze markten ook koploper worden in de energietransitie. Voor de programmalijn energie-efficiëntie, die evenzeer essentieel is voor een succesvolle uitrol van het Maritiem Masterplan, zullen we naar alternatieve financiering moeten zoeken.”
Volgens de betrokken partijen blijkt uit economische analyses dat het plan zorgt voor een extra toegevoegde waarde van 33 tot 40 miljard euro tot 2050. Het aantal in eigen land gebouwde schepen zal in deze periode verdubbelen van circa 80 naar ongeveer 160 schepen per jaar.
Infographic: NML (klik op beeld voor vergroting)
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.