De neerslag van deze week zorgt voor een beperkte verlichting maar niet voor een structurele verbetering van de droogtesituatie. Dat is de verwachting van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling. De grondwaterstanden zijn op steeds meer plaatsen lager dan normaal en gaan nog verder dalen.
Het droge weertype is even voorbij met de stevige onweersbuien van vandaag. Regen en hagel hebben op heel wat plaatsen gezorgd voor veel wateroverlast. Ook donderdag wordt het waarschijnlijk zeer nat. Het landelijk gemiddelde neerslagtekort dat met 155 millimeter inmiddels boven het niveau van de 5 procent droogste jaren was beland, daalt hierdoor licht.
Dit is echter van korte duur volgens de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) in de vanmiddag gepubliceerde update van de droogtemonitor. Omdat na donderdag er opnieuw een droge periode wordt voorspeld, zal het neerslagtekort weer gaan oplopen. “Door het lokale en kortstondige karakter van de verwachte neerslag zorgt dit niet voor een structurele verbetering van de droogtesituatie.”
Geen positief effect op grondwaterstanden
De LCW verwacht geen positief effect op de grondwaterstanden. “Die zijn op steeds meer plaatsen lager dan normaal voor de tijd van het jaar en vertonen vrijwel overal een dalende trend, vooral op de hoge zandgronden.”
Lokaal leidt de neerslag wel tot een hoger vochtgehalte in de toplaag van de bodem, die bijzonder droog was geworden. “Dit is met name gunstig voor ondiep wortelende plantensoorten en nog niet aangeslagen gewassen.”
Watervraag overal hoog
De watervraag blijft overal in Nederland hoog. “Waar mogelijk nemen waterbeheerders maatregelen om (extra) water aan te voeren. Lokaal worden hiervoor tijdelijke pompinstallaties ingezet.” In gebieden waar geen aanvoer van water mogelijk is, kunnen waterlopen nu droog vallen.
Diverse waterschappen hebben de afgelopen weken onttrekkingsverboden uit oppervlaktewater ingesteld. De Brabantse waterschappen De Dommel en Brabantse Delta waren er het vroegst bij. Afgelopen vrijdag (16 juni) stelde Brabantse Delta extra verboden in. Deze verboden om water uit sloten en beken te gebruiken, gelden voor verschillende gebieden.
Er zijn nog geen grootschalige meldingen van waterkwaliteitsproblemen, aldus de LCW. Als gevolg van de warmte worden lokaal wel steeds meer blauwalgen gemeld. “De waterbeheerders spoelen watersystemen door om de waterkwaliteit te verbeteren. De aanwezigheid van blauwalgen is normaal voor de tijd van het jaar.”
Verhoging peil in IJsselmeer niet goed gelukt
Rijkswaterstaat wilde vorige week het waterpeil in het IJsselmeer en Markermeer voor de tweede keer dit voorjaar opzetten, om te zorgen voor een extra zoetwatervoorraad voor het noorden van Nederland. Het was de bedoeling om het peil ditmaal te verhogen van 15 naar 12,5 centimeter onder NAP, maar dat is niet goed gelukt.
“Door de hoge watervraag uit de regio, de grote verdamping en de extra watervraag om de zoutindringing Afsluitdijk te beperken, is dit niveau niet gehaald”, meldt de LCW. De watervoorraad neemt nu langzaam af, maar blijft voldoende om aan de watervraag te voldoen.
Lage aanvoer van Rijn en Maas
De aanvoer van de Rijn ligt op het ogenblik net boven 1.200 kubieke meter per seconde (m3/s). Dat is onder het LCW-criterium van 1.300 m3/s voor de maand juni. De aanvoer van de Maas schommelt tussen 50 m3/s en 75 m3/s en is daarmee ook laag.
Voor beide rivieren geldt dat de aanvoer door regen in eigen land en het verdere stroomgebied kan toenemen, maar het gaat om een kortstondig effect. De lage aanvoer van de Rijn en de Maas leidt echter nog niet tot grote knelpunten, aldus de LCW.
De watertemperatuur is door het warme weer behoorlijk hoog: boven 23 graden in de Rijn en tot 25 graden in de Maas aan de grens. Er zijn nu beperkingen voor bedrijven die koelwater op de Maas lozen.
Veel vraag naar drinkwater
De drinkwaterbedrijven zetten beduidend meer drinkwater af dan normaal. De situatie is op dit moment beheersbaar volgens de LCW. Drinkwaterbedrijven roepen hun klanten op bewust dan wel zuinig met drinkwater om te gaan.
Vanwege de verminderde toevoer van oppervlaktewater worden verschillende alternatieve routes om water te winnen ingezet. Het gaat onder meer om de inkoop bij buurtbedrijven, het benutten van (diep) grondwater en de inzet van andere innamepunten.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.