Bijna een jaar liggen er nu kunstmatige riffen langs de Groningse Lauwersmeerdijk om de onderwaternatuur van de Waddenzee te versterken. De eerste resultaten stemmen de onderzoekers positief: ze troffen volop leven aan.
De 48 kunstmatige rif-elementen en getijdepoelen (element dat water vasthoudt) werden vorig jaar november geplaatst in opdracht van Waterschap Noorderzijlvest. Ze moeten voor schuil-, rust- en paaiplekken zorgen voor vissen, schelpdieren, weekdieren en algen, die het moeilijk hebben met een harde dijk.
Tot en met 2024 monitoren de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en Hogeschool Van Hall Larenstein jaarlijks wat er op en rond de riffen leeft. Daarna wordt besloten of en hoe ze een definitieve plek krijgen langs de zeedijk.
Onlangs hebben de onderzoekers de riffen voor het eerst naar boven gehaald. "Wat we zien is dat de kunstmatige riffen langs de zeedijk werken", zegt Britas Klemens Eriksson, hoogleraar marine ecologie aan de RUG, in een filmpje van Waterschap Noorderzijlvest. "We hebben veel biodiversiteit ontdekt op de riffen, zoals vis en sessiele (vastzittende, red.) organismen. Dat is echt goed nieuws."
Palingen
Zo kwamen er veel palingen uit het rif tevoorschijn, vertelt onderzoekscoördinator en PhD-onderzoeker Jorien Rippen. Dat betekent volgens haar dat die zich daar graag verstoppen. Ook gebruiken ze de riffen blijkbaar als kinderkamer, want er werden jonge palingen ontdekt.
Schelpdieren, stekelhuidigen en algen hechten zich aan de rif-elementen. "De gaten zijn aantrekkelijk voor krabben en garnalen om zich in te verschuilen", aldus Rippen. "Ook zagen we sessiele organismen als oesters, zeepokken, zeeanemonen en zakpijpen."
3D-scanner
De proef is onderdeel van de dijkversterking Lauwersmeerdijk-Vierhuizergat. De uitkomsten worden gebruikt voor het definitieve ontwerp van de nieuwe Lauwersmeerdijk, maar zijn volgens het waterschap ook van belang voor toekomstige projecten rondom het wad.
Naast Noorderzijlvest doen ook Het Groninger Landschap, Rijkswaterstaat Noord-Nederland, gemeente Het Hogeland en de provincie Groningen mee aan de proef.
De onderzoekers meten zowel handmatig als met een 3D-scanner. Rippen: "Omdat we dit ieder jaar doen, zien we hoe het rif zich ontwikkelt over de tijd, bijvoorbeeld in omvang, maar ook of de soorten zich er daadwerkelijk blijvend vestigen."
LEES OOK
H2O-bericht: Grote proef met verrijken onderwaternatuur bij dijk in Waddenzee
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.