De waterschappen Aa en Maas en De Dommel hebben op meerdere plekken GenX aangetroffen in hun watersystemen. Uit een RIVM-onderzoek dat vandaag is gepubliceerd blijkt dat FRD-903 (een onderdeel van GenX) ook is aangetroffen in het drinkwater van de waterbedrijven Oasen, Dunea en Evides. De gevonden waardes zijn ruim onder de voorlopige norm.
De vondst van de waterschappen gaat eveneens om lage concentraties. Op twee plekken is de stof, waarvan nog onduidelijk is hoe groot de schadelijke effecten zijn, wel in verhoogde concentraties aangetroffen. In alle gevallen zitten de gemeten concentraties ook hier onder de voorlopige richtwaarde die het RIVM heeft vastgesteld voor drinkwater, aldus de waterschappen. Deze richtwaarde bedraagt 150 nanogram per liter.
Het gaat om de rioolwaterzuiveringen rondom Eindhoven en Aarle-Rixtel, met respectievelijk 130 nanogram en 22 nanogram per liter. De waterschappen en Rijkswaterstaat verfijnen de onderzoeken nu verder om zo de bron(nen) te achterhalen, zo laten ze weten. De uitkomsten worden begin 2018 verwacht. Samen met de Omgevingsdienst onderzoeken de schappen waar GenX in de regio Zuid-Oost-Brabant wordt gebruikt en geloosd.
De vondst van GenX baart de waterschappen zorgen. De aanwezigheid van opkomende stoffen vraagt om een gezamenlijke aanpak waarin het Rijk samen met regionale waterbeheerders, producenten en consumenten aan een oplossing werkt, stellen ze. “Steeds vaker constateren landelijke en regionale waterbeheerders dat er mogelijk stoffen in het water zitten waar men geen weet van heeft. Door dit soort incidenten wordt duidelijk dat het belangrijk is aandacht te hebben voor opkomende stoffen in het oppervlaktewater.”
Uit onderzoek van RIVM blijkt dat in een deel van het drinkwater en de bronnen van waterbedrijf Oasen is FRD-903 aangetoond, in het gebied van de Beneden-Merwede. De stof is in lagere concentraties gevonden in drinkwater van Evides en Dunea, die water uit de Maas innemen. De gevonden waarden liggen in alle gevallen een factor 5 tot 15 onder de richtwaarde voor FDR-903 in drinkwater, aldus RIVM. "In het drinkwater van de overige zeven onderzochte drinkwaterbedrijven is de stof niet gevonden. GenX komt niet wijdverbreid voor in het Nederlands drinkwater."
Voor minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat zijn de bevindingen van het RIVM reden om in een brief aan de Tweede Kamer te schrijven dat het kraanwater in Nederland veilig gedronken kan worden.
Meer over GenX
Het onderzoek van RIVM: Risicoduiding en vóórkomen van FRD-903 in drinkwater en drinkwaterbronnen bij een selectie van drinkwaterwinningen in Nederland
Het instituut werkt ook aan een nieuw identificatiesysteem zorgstoffen
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.