Het algemeen bestuur van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) heeft ingestemd met de nieuwe opzet van watercyclusbedrijf Waternet. De in de lange aanloop naar de besluitvormingsvergadering ingenomen stellingen werden niet meer verlaten: 10 AB-leden stemden tegen het voorstel van het dagelijks bestuur om de stichting te vernieuwen, 19 leden voor.
De fracties CDA, De Groenen, ChristenUnie, Bedrijven, de groep Quené en Renske Peters (Water Natuurlijk) zetten met amendementen en een initiatiefvoorstel in op ontvlechting van de samenwerkingsconstructie met de gemeente Amsterdam door de vorming van 'een normale publiekrechtelijke inrichting' van het waterschap AGV met een eigen ambtelijk apparaat. Het zou de positie van het onzichtbare waterschap versterken en een oplossing bieden voor de tekortschietende aansturing van de waterschapstaken en de ontoereikende publieke verantwoording.
Dure oplossing
Het is wel een dure oplossing, zo bleek eerder deze week in een ‘technische sessie’ waarin vertrouwelijk een onderzoek van Berenschot naar de kosten van de splitsing en een zelfstandig waterschap werd gedeeld met het bestuur. Het bureau stelt, zo blijkt uit de later vrijgegeven presentatie, dat rekening moet worden gehouden met een structurele kostenverhoging van 30 tot 41 miljoen euro per jaar. Eenmalig zal ontvlechting nog eens 14,5 tot 21,5 miljoen euro kosten.
In het debat donderdagavond werd duidelijk dat de berekeningen van Berenschot eventuele twijfels bij fracties over steun aan het DB-voorstel om de samenwerking met Amsterdam in een vernieuwde stichting voort te zetten, in de kiem smoorden. “Alternatieven zijn buitengewoon kostbaar en dat geld hebben we niet”, stelde Simon Deurloo van de PvdA vast.
Voor de tegenstanders van het DB-voorstel telde zwaarder dat het waterschap na ontvlechting als publiekrechtelijke organisatie weer grip op zijn taken krijgt en in een democratisch gestuurd proces invulling kan geven het werk van het waterschap. "Het is een principiële keuze", zei Gerard Aaftink van de categorie bedrijven die er in een later stadium van de vergadering wel aan toevoegde: 'we agree to disagree'.
Kou uit de lucht
Sander MagerOok al zaten de bezwaarmakende fracties geharnast in hun verzet, toch wist dagelijks bestuurder Sander Mager wat kou uit de lucht te halen met zijn op enig moment emotionele verdediging van het voorstel om de samenwerking in de stichting voort te zetten. Zo stelde hij dat het dagelijks bestuur de zorgen van het algemeen bestuur deelt over het (ondermaats) presteren van Waternet. “Het vertrouwen is geschaad en het moet hersteld worden.”
En ook stelde hij vast dat de kern van de oplossing is dat het waterschapsbestuur weer grip krijgt op de ambtelijke organisatie en in staat wordt gesteld om zijn taak als politiek bestuur goed te kunnen vervullen met verbetering van de eigen identiteit en autoriteit. Alleen ziet het dagelijks bestuur die geborgd in de vernieuwde stichting met een ‘eigen kolom’ voor het AGV en niet in een verzelfstandigd waterschap.
Mager plaatste daarbij kritische kanttekeningen bij de voorgestelde ontvlechting. Niet alleen vanwege de hoge kosten, maar ook omdat ze leidt tot onzekerheid voor het personeel en veel energie vergt die gestopt moet worden in interne vraagstukken. “En je gooit al het goede van de huidige gezamenlijke organisatie weg, zoals de innovatiekracht, het watercyclusperspectief, de bedrijfsmatige efficiency, arbeidsmarktpropositie en schaalvoordelen.”
Zeggenschap en grip
In reactie op de bezwaren tegen de voorgestelde organisatiestructuur van de stichting nam Mager de nodige zorgen over de borging van zeggenschap en grip weg, door in te gaan op de inzet van het dagelijks bestuur bij de verdere uitwerking van het voorstel binnen het bestuurlijk overleg over de nieuw stichting.
Zo stelde hij dat het mandaat van de waterschapsbevoegdheden wordt neergelegd bij de secretaris-directeur (sd) die namens het AGV in het stichtingsbestuur zit. “Dat mandaat ligt dus niet bij het hele stichtingsbestuur, maar alleen bij de sd van het AGV. Dit kan tevens extra geborgd worden in het bestuursreglement van de stichting. En de omvang van het mandaat wordt in alle gevallen door het waterschapsbestuur bepaald. Daarmee is er in onze ogen écht geen risico dat de stichting ongewenste zeggenschap over de waterschapstaken zou krijgen. En ik zeg u toe dat dit onze inzet is bij de verdere uitwerking van dit voorstel”, aldus Mager, die daarbij dank zegde aan algemeen bestuurder en verklaard tegenstander van voortzetting van de samenwerking, Marjolein Quené, voor haar kritische inbreng. “U heeft ons echt scherp gehouden op het gebied van mandatering.”
Raad van Toezicht
Ook ging hij in op het amendement van de VVD waarin, zoals Mager het interpreteerde, een ‘zeer zwaar voorbehoud’ wordt gemaakt bij de Raad van Toezicht die in het organisatiemodel van de nieuwe stichting is opgenomen: hoe verhoudt zo'n raad zich tot de toezichthoudende taak van het waterschapsbestuur die juist versterkt moet worden? De raad is op verzoek van Amsterdam in de organisatiestructuur opgenomen en karakteriseert dat Amsterdam Waternet ziet als deelneming, stelde Wim Zwanenburg (CDA). Het illustreert het verschil in benadering tussen gemeente en waterschap van de stichting en de samenwerking, aldus het AB-lid. “Die raad van toezicht is geen wens van ons en dit is een punt dat voor ons zwaar weegt.”
Mager nam het amendement met het ‘zware voorbehoud’ serieus: “Ik ben het met u eens dat het algemeen bestuur toezichthouder is. En die rol mag niet worden ingeperkt maar moet eerder worden versterkt. De opdracht hoe we dat kunnen realiseren en welke alternatieven we kunnen uitwerken, neem ik graag mee. Maar wel nadrukkelijk samen met Amsterdam, want it takes two to tango. Als het voor Amsterdam belangrijk is, dan willen we zoeken naar een manier die borgt wat zij willen, maar die past bij de eisen die u als algemeen bestuur stelt.”
LEES OOK
H2O Actueel: Bestuurders waterschap AGV keren zich tegen plan vernieuwde Stichting Waternet
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.