AquaMinerals zette vorig jaar ruim 264.000 ton stoffen af, dat is 16.000 ton meer dan in 2018. Die trend zal zich dit jaar doorzetten. Er wordt gerekend met een lichte stijging, staat in het jaarverslag van de afzetorganisatie. De gevolgen van de coronacrisis hebben in 2020 nog geen merkbaar nadelig effect op de omzet, het resultaat en de kasstromen, zo is de verwachting. Nadelige effecten op de langere termijn sluit de organisatie evenwel niet uit.
Van de huidige crises hadden de stikstof- en PFAS-problemen vooralsnog een grotere impact op de afzetstromen van AquaMinerals dan de lockdown als gevolg van de coronapandemie. “De onrust rondom stikstof leidde tot uitstel van projecten, waardoor we materialen langer moesten opslaan”, staat in het jaarverslag. “Ook was er veel onduidelijkheid over PFAS; door het ontbreken van een heldere norm en richtlijnen voor de verwerking, kwamen grondstofketens vrijwel tot stilstand.”
Beide crises hadden met name effect op de afzet van materialen die worden toegepast in (infrastructurele) werken; zo’n 15 procent van het totaal. Inmiddels drukken de nadelige effecten minder op de prestaties van de afzetorganisatie, een gevolg van overheidsmaatregelen die ruimte (moeten) geven aan het hervatten van projecten. De opgeslagen voorraden zijn in het eerste kwartaal van 2020 alsnog afgezet, aldus het jaarverslag.
Omzet
AquaMinerals, het samenwerkingsverband van drinkwaterbedrijven en waterschappen dat stoffen uit de waterbehandeling een tweede leven geeft, realiseerde in 2019 ondanks de crises een omzet van € 11,1 miljoen en dat is een flinke toename (2018: € 8,7 miljoen). De organisatie zag de afvoerkosten ook fors stijgen, onder meer als gevolg van nieuwe stofstromen die om andere vormen van transport vragen. De zogeheten economische waarde van de verkochte stoffen steeg met € 400.000 naar ruim € 3,4 miljoen.
De groei in de afzet komt vrijwel geheel door de extra stoffen die waterschappen aanleveren, aldus het jaarverslag. Vorig jaar trad Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier als aandeelhouder toe tot het samenwerkingsverband. HHNK is daarmee na Aa en Maas en Amstel, Gooi en Vecht het derde waterschap dat zich aansluit bij AquaMinerals.
Vorig jaar zette de organisatie ook de stap om de samenwerking met de Energie- en Grondstoffenfabriek (EFGF), de organisatie van de waterschappen voor het terugwinnen van (grond)stoffen uit de afvalwaterbehandeling, te intensiveren. Samenwerking gebeurde al op projectbasis, maar vanaf 1 juli 2019 is deze structureel. AquaMinerals verwacht met de input van EFGF lopende projecten en marktverkenningen te kunnen versnellen.
Bron Jaarverslag AquaMinerals | Klik op de afbeelding voor een vergroting
In de terugblik op 2019 kijkt de afzetorganisatie ook naar de klimaatimpact van de zogeheten stofstromen. “Calcietkorrels, waterijzer, filtergrind en struviet hebben een negatieve voetafdruk en leveren dus klimaatwinst op”, aldus het jaarverslag. “In 2019 komen ook ijzerkalkslib en riviersediment net positief uit. Bij de overige stoffen is de impact van het transport en de verwerking groter dan die van de uitgespaarde primaire grondstoffen bij de afnemers.” Struviet levert per ton de grootste klimaatwinst op doordat fosfaaterts of kunstmest wordt uitgespaard.
In 2019 heeft AquaMinerals zich voor het eerst op de markt voor slib uit rwzi’s begeven. Aanleiding vormde de problemen waarmee waterschap en aandeelhouder AGV te maken kreeg toen afvalenergiecentrale AEB door ernstige storingen stil kwam te liggen en de slibverwerking plots stokte. AquaMinerals werd gevraagd om te helpen zoeken naar oplossingen, aldus het jaarverslag. “Ondanks de overspannen slibmarkt hebben we met diverse afnemers afspraken kunnen maken om een substantieel deel van het slib van Waternet (de uitvoerende organisatie van AGV, red) af te zetten."
Bron jaarverslag AquaMinerals | Klik op de afbeelding voor een vergroting
Calcietkorrels
In 2019 moest AquaMinerals in totaal 85.978 ton calcietkorrels afzetten, geleverd door de aandeelhouders. Het volume steeg licht, de netto-opbrengst per ton daalde voor het eerst sinds jaren. "De constante productie van calcietkorrels betekent dat er ook een continue afname moet zijn. Niet elke branche kan dit bieden. De oplossing ligt in risicospreiding door een mix van verschillende branches en toepassingen", staat in het jaarverslag.
Mogelijk kan die spreiding ook worden gevonden in producten voor de food industrie. Er wordt onderzoek gedaan naar toepassingen in food, aldus het jaarverslag. "De eerste inventarisatie geeft aan dat dit moeten kunnen, drinkwater is immers ook voor menselijke consumptie geschikt. Hopelijk leidt dit in 2020 tot verdere positieve ontwikkelingen."
Waterijzer
In 2019 werd in totaal 43.411 ton steekvast waterijzer afgezet, dat is 22 procent meer dan in 2018. Voor vloeibaar waterijzer was die stijging met 66 procent nog hoger: 91.000 ton. Die enorme toename was eigenlijk te veel van het goede, blijkt uit het jaarverslag, met als gevolg dat voor dit jaar waarschijnlijk een correctie plaatsheeft met een verminderde afzet, deels ook het gevolg van een verhoging van het drogestofgehalte.
Waterijzer, dat onstaat bij winning en zuivering van drinkwater, wordt met name toegepast (steekvast en vloeibaar) om zwavel te neutraliseren in biogasinstallaties. Veel van het product wordt afgezet in de Benelux en Duitsland, maar ook in andere landen groeit de vraag, blijkt uit het jaarverslag. Denemarken en Frankrijk worden genoemd, maar er zijn ook contacten gelegd met afnemers in Polen, Bulgarije, Oekraïne en Israël.
Fijnzeefgoed
Vorig jaar heeft AquaMinerals geprobeerd een marktpartij te vinden om fijnzeefgoed dat gewonnen wordt uit influentstromen van rwzi’s op te werken. De zoektocht bleef zonder resultaat. Nu bekijkt de afzetorganisatie met de waterschappen Aa en Maas en HHNK de mogelijkheid om zelf een opwerkinstallatie te ontwikkelen, zodat er een ‘structurele en hoogwaardige afzet’ kan worden gerealiseerd voor het zeefgoed dat een hoog percentage cellulose bevat. “We verwachten hierover een besluit in 2020.”
Voor de afzet van poederkoolslib ziet AquaMinerals ook nieuwe afzetmogelijkheden. De stof die met name vrijkomt bij de productie van drinkwater uit duinwater en vooral wordt verwerkt in bouwwerken, blijkt door het adsorptievermogen ook geschikt te zijn voor het verwijderen van medicijnresten uit afvalwater. “Hier kan dus een stofstroom van de drinkwatersector in beginsel ingezet worden bij de waterschappen. Als blijkt dat het op locatie goed ingevoerd kan worden, hebben we een mooi voorbeeld van samenwerking in de waterketen.”
Roostergoed
Ook voor roostergoed (grove vaste stoffen uit afvalwater) dat nu wordt verbrand in afvalenergiecentrales, ziet AquaMinerals nieuwe toepassingen in het verschiet. “Samen met start-up Blue Roof zijn we bezig om van dit roostergoed substraat te produceren voor groene daken. De eerste resultaten zijn positief.”
De afzet van filtergrind (grind met een ijzerlaagje) beleefde vorig jaar een doorbraak, aldus het jaarverslag. De fosfaatbinder wordt ingezet in een defosfatiseringsproject in West-Brabant van Natuurmonumenten, waar het wordt toegepast als een nutriëntenstuw. “Na wat vertraging door de stikstofproblemen is de 1.300 ton begin 2020 geleverd. Dit is het grootste project in zijn soort.”
Dit jaar wordt het filtergrind ook afgezet als substraat voor vijverplanten en in vijveraarde. Deze toepassing is door AquaMinerals ontwikkeld samen met Green XL Pond Products; op 6 juli van dit jaar sloten beide partijen een overeenkomst voor de levering van ‘ijzer gecoat zand’.
Aluminiumslib
Voor nieuwe toepassingen van aluminiumslib is vorig jaar het project Alu Circles gestart, een internationaal onderzoek met het doel om binnen twee jaar een marktklare toepassing te ontwikkelen voor aluminiumslib. Dit project is een initiatief van De Watergroep, Corvers Procurement, Allied Waters en AquaMinerals.
Ook voor de toepassing van ijzergranulaat ziet AquaMinerals nieuwe mogelijkheden. IJzergranulaat kan worden toegepast als milieuvriendelijke binder voor fosfaat en arseen in water. Samen met wateronderzoekinstituut KWR wordt onderzocht of waterijzerpellets kunnen worden toegepast in de drinkwaterproductie.
In februari 2019 won de face scrub van cosmeticamerk Naïf de Circular Award Business in de categorie consumentenproducten. Het product is in 2018 ontwikkeld in samenwerking met AquaMinerals, Waternet en The Calcite Factory, de fabriek waar calcietkorrels worden gedroogd, gemalen, gezeefd en/of gesteriliseerd. De fijngemalen calcietkorrels in de scrub zijn een alternatief voor de milieu- en watervervuilende microplastics die door de cosmetica-industrie nog veel worden verwerkt in scrubs.The Calcite Factory kreeg vorig jaar overigens het KIWA certificaat BRL-15003. Deze hoge standaard geeft nieuwe mogelijkheden voor toepassing in andere economische sectoren, aldus AquaMinerals in het jaarverslag.
LEES OOK
Jaarbericht AquaMinerals
H2O artikel over jaarverslag 2018: AquaMinerals meldt groei op alle fronten
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.