Een opkomst van iets meer dan 50 procent bij de waterschapsverkiezingen, dat stemt de waterschappen tevreden. Bij de editie in 2015 bedroeg het opkomstpercentage 43,5 procent. Een stijging derhalve van bijna 7 procentpunten, dat is een serieuze groei.
door Bert Westenbrink
H2O aprilIn een eerste analyse stelt de Unie van Waterschappen vast dat thema’s als water, klimaat en energie leven bij de kiezer. Langdurige droogte, extreme regenval, de mensen ervaren aan den lijve dat het menens is met de klimaatverandering en dat draagt bij aan de bewustwording dat de waterschappen een belangrijke rol spelen in het beteugelen van de gevolgen. Daarom kleurden velen op 20 maart in het stemhokje voor de provinciale verkiezingen ook het vakje van een favoriet op het formulier van het waterschap rood.
Die analyse wordt ondersteund door het feit dat opvallend veel mensen de stemwijzer MijnStem raadpleegden. In totaal werd de kieswijzer voor de waterschappen 2 miljoen keer ingevuld. Dat is ruim meer dan de stemwijzer voor provincies (1,25 miljoen). Dat versterkt het beeld dat kiesgerechtigden zich serieus verdiepten in het werk van de waterschappen, alle verhalen ten spijt dat de kiezer nog steeds niet weet wat de waterschappen doen.
Klimaatsceptici
Maar die bewuste oriëntatie op klimaat en waterschap staat in schril contrast met de ontwikkelingen in de besturen van de provincies. Daar grijpen klimaatsceptici de macht. Ruim 14 procent van de kiezers gaf zijn stem aan Forum voor Democratie, een partij zonder programma maar met een duidelijk standpunt: het klimaatprobleem bestaat niet.
Dat geluid zal niet klinken in de besturen van de waterschappen, want de partij van Thierry Baudet was niet te vinden op de kandidatenlijsten van de 21 waterschappen. Daarmee blijft de partij onzichtbaar in het bestuur van het waterbeheer.
Dat de klimaatsceptici wel een belangrijke stem krijgen in de provinciale besturen en daarmee de Eerste Kamer is een factor om rekening mee te houden, want in trajecten als klimaatadaptatie en energietransitie moeten waterschappen samen optrekken met provincies en gemeenten. Als in die processen provinciale bestuurders op de rem gaan staan omdat ze de noodzaak niet zien of maatregelen onzinnig vinden, wordt samenwerken een stuk lastiger.
Twee werelden
Zo zijn er twee werelden na 20 maart. De waterschappen mogen zich gesterkt voelen door de groeiende aandacht van het electoraat vanwege de zorg om het klimaat en de gevolgen, buiten de poorten treffen ze een (lokale) overheid waar klimaatsceptici een belangrijke stem in het kapittel hebben gekregen. Ook zij weten zich gesteund door veel kiezers, Forum voor Democratie is na 20 maart de grootste.
Bert Westenbrink is hoofdredacteur van H2O en schrijft het redactioneel in het vakblad
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.