“Geschrokken, maar niet depressief.” Zo omschrijft Arjan van Timmeren zijn stemming na het voltooien van het boek ‘Under Pressure: Water and the City’. Het boek, dat hij samen schreef met Laurence Henriquez, brengt de relatie tussen beschaving en water in kaart. Met het boek en het bijbehorende online portal willen de auteurs een discussie op gang brengen over onze omgang met water. De presentatie is woensdag 24 januari.
Het boek van Van Timmeren (hoogleraar Environmental Technology & Design aan de TU-Delft en wetenschappelijk directeur van het AMS Institute) en Henriquez (research fellow bij het AMS Institute) is een verkenningstocht langs de gigantische globale waterproblemen (en hun oplossingen) in het verleden, heden en de toekomst.
Arjan van TimmerenIn ruim 350 pagina’s worden tientallen watercrises beschreven: van de watersnoodramp in 1953 tot de droogte in Barcelona in 2006, van de problemen rond loodcorrosie en alle gezondheidsconsequenties voor bewoners in Flint, Michigan tot de prangende situatie in Bangladesh. Van Timmeren: “Als het niet heel snel gaat regenen, heeft Kaapstad over 92 dagen geen water meer. Overal ter wereld zijn er problemen met de waterverzorging. Wij hebben objectief en kritisch in kaart gebracht wat er precies gebeurde, of er oplossingen zijn gevonden en als dat niet gebeurde, waarom dat dan niet lukte.”
Water, bloed en geld
Maar het boek is meer dan een overzicht van watercrises op de verschillende continenten. Om uit te leggen waarom op sommige plekken wel oplossingen zijngevonden, gaan Van Timmeren en Henriquez ook uitgebreid in op de politieke en historische achtergronden. “We hebben bewust voor een hele brede opzet gekozen omdat het verhaal van water zo’n ontzettend veelzijdig en integraal is. Zelf hebben we het over de wederkerigheden van de cycli van ‘water, bloed en geld’. Het gaat over cultuur, over geschiedenis, over macht, over oorlog en over geld. Water is essentieel voor leven en beschaving, daarom raakt het aan nagenoeg alles,” aldus Van Timmeren.
Als we doorgaan met de oplossingen die we nu inzetten om de waterproblematiek het hoofd te bieden, dan breken op korte tot middellange termijn overal ter wereld enorme watercrises uit. Daar is Van Timmeren van overtuigd. “Er zijn wel diverse kansrijke opties vanuit de techniek die helpen, bijvoorbeeld de ontziltingstechnologie. Zelfs deze kansrijke technologie is bij lange na niet voldoende om alle mensen van schoon drinkwater te voorzien. Zo’n vier miljard mensen hebben dan nog steeds geen of slecht toegang tot schoon drinkwater.” Als we naast ontziltingstechnologie, alle andere deeloplossingen, die we nu al inzetten, samen zouden voegen, is het volgens Van Timmeren nog steeds onvoldoende. “We moeten echt toe naar een integrale, veelomvattende aanpak op de terreinen techniek, governance en financiering.”
Enorme tweespalt
Van Timmeren en zijn co-auteur stellen dat de manier waarop we voedsel verbouwen en de globale adoptie van het westerse dieet niet langer houdbaar zullen blijken te zijn. Ook stelt hij de financiële stromen en de aanpak van de Wereldbank aan de kaak. “Ik vond het schrijnend om te zien dat door financieringsconstructies veel geld voor waterinfrastructuur nog steeds naar de rijke landen terugvloeit. Terwijl juist in het arme zuiden – ik prefereer de term Global South - een gigantisch probleem op ons afkomt.” Dat probleem wordt nog versterkt door de enorme verstedelijking die met name in op het zuidelijk halfrond plaatsvindt. “Binnen de steden zelf wordt het probleem van een goede water- en sanitatievoorziening door zogenoemde ‘informele’ groei eerder groter dan kleiner. De oneerlijke financiële verdeling tussen the Global North en the Global South leidt tot een enorme globale tweespalt.”
Met zijn boek probeert Van Timmeren het publiek wakker te schudden. Het valt hem op dat er veel meer bewustzijn is voor de problemen rond energie en vervoer, terwijl de toekomst van de waterverzorging essentieel is voor ons voortbestaan. “We hebben een apart hoofdstuk van het boek gewijd aan de vraag waarom de meeste mensen lijken te denken dat het allemaal wel los zal lopen, zogeheten ‘emotional fatigue’. Uit onderzoek blijkt dat de mensen na de klimaatconferentie in Kopenhagen, in 2009, vermoeid zijn geraakt door zoveel negatieve berichtgeving.”
Er zijn altijd oplossingen
Daarom willen Van Timmeren en Henriquez ook laten zien wat er wel allemaal goed gaat. In het rijtje met goede voorbeelden ontbreekt Nederland niet. “We vonden het heel belangrijk om ook een positieve boodschap te brengen. Daarom ben ik ook geschrokken, maar niet depressief. Er zijn altijd oplossingen. Daar houd ik me, als ingenieur zeker, maar aan vast.”
Nederland doet het in verhouding bovendien relatief goed, vindt Van Timmeren. In het boek wordt ruim aandacht besteed aan de Deltawerken en de moderne opvolgers daarvan. Toch verwacht de hoogleraar dat ook Nederland geconfronteerd zal worden met waterproblemen. “We zitten met de vernieuwing van de (afval)waterinfrastructuur die achterloopt. Periodes van extreme droogte en heftige regenval zullen elkaar steeds vaker af gaan wisselen. Ook krijgen we natuurlijk te maken met globale processen als de stijging van de zeespiegel en verzilting.”
Een andere consequentie van de wateruitdagingen voor West-Europa wil Van Timmeren ook nog noemen. Een tekort aan schoon drinkwater en goede sanitatie in Afrika zal de vluchtelingenstromen waarschijnlijk verder doen toenemen. “Waterschaarste is eigenlijk nooit de enige reden waarom mensen hun landen ontvluchten, maar speelt bijna altijd een rol zo blijkt. En als je echt goed gaat kijken naar de redenen waarom bijvoorbeeld oorlogen gevoerd worden, zie je bijvoorbeeld dat de verdeling van – en de toegang tot- water vaak op de achtergrond mede aan de bron van conflicten staat.”
Online portal
Het resultaat is volgens Van Timmeren een wetenschappelijk verantwoord werk, dat wel op een toegankelijke manier geschreven is. “Wij schrijven vanzelfsprekend continu wetenschappelijke publicaties, maar die worden buiten een select gezelschap relatief weinig gelezen. Ook met boeken bereik je tegenwoordig zelden een groot publiek.” Door toegankelijk te schrijven, hopen de auteurs toch de geïnteresseerde Urban Professional te bereiken. Om de doelgroep nog te verbreden, is er ook een online portal aan het boek gekoppeld. “Op dat portaal, dat eruitziet als een wereldkaart, kun je de verhalen uit het boek gratis lezen. Op termijn wordt het portaal vervolgens uitgebreid; lezers kunnen dan het portaal ook aanvullen met eigen ervaringen en referenties.”
Teksten en afbeeldingen uit het boek zijn dus beschikbaar via het portal. Het boek zelf is alleen direct bij het AMS-Institute te verkrijgen. “De geringe marge die op het boek gemaakt wordt, gebruikt om het boek ook in ontwikkelingslanden in de bibliotheken te krijgen Al schrijvend is het onze missie geworden om zoveel mogelijk mensen te overtuigen van de urgentie van de waterproblematiek. We hopen een discussie op gang te brengen om ervoor te zorgen dat we de oplossingen – die er zijn – daadwerkelijk benutten.”
MEER INFORMATIE
Het boek, en het bijbehorende internetportal, worden op 24 januari gepresenteerd tijdens een event in Pakhuis De Zwijger, Piet Heinkade 181K, in Amsterdam. De avond begint om 20.00 uur. Aanmelden voor de presentatie kan hier: https://dezwijger.nl/programma/waterbloodmoney
Het boek bestellen kan hier:
Hier vindt u het online portal (live vanaf 24 januari): http://underpressure.online/
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.