Waternet viert op donderdag 8 december zijn tienjarig bestaan. De watercyclusorganisatie - de enige in haar soort in ons land - is bezig met nieuwe mogelijkheden om grondstoffen uit afvalwater te halen. Wordt het maken van kunsthars uit poep en urine straks winstgevend?
Waternet is een samenwerkingsverband van de gemeente Amsterdam en het waterschap Amstel, Gooi en Vecht. De watercyclusorganisatie is in 2006 opgericht om doelmatiger en duurzamer drinkwater te produceren en de dienstverlening te verbeteren. Dat is ruimschoots gelukt, zegt directeur Roelof Kruize. “Wij hebben meer bereikt dan we tien jaar geleden hadden verwacht. De uitstoot van CO2 is gehalveerd en de klanttevredenheid is aanzienlijk gestegen. En het beste resultaat is wel dat het tarief van drinkwater met twintig procent is gedaald. Toen Amsterdam in 1853 met de drinkwatervoorziening begon, betaalden de inwoners één cent voor een emmer water. En dat is nog steeds zo, al moet ik eerlijk zeggen dat het nu om een eurocent gaat.”
Aanstaande donderdag (8 december) viert Waternet het jubileum met een mini-symposium in het hoofdkantoor in Amsterdam. Hieraan doen driehonderd bestuurders, waterprofessionals, onderzoekers en burgers mee. Kruize vertelt dat tijdens de bijeenkomst vooral vooruit wordt gekeken. “Wij gaan in op onderwerpen als: hoe reageren we op extreme regenval? Wat is onze rol bij de circulaire economie? Hoe voorzien we nieuwbouwwoningen zoveel mogelijk van nieuwe sanitatie? Dit zijn mooie uitdagingen.”
Een belangrijk thema is het winnen van grondstoffen uit rioolwater. Waternet verdient al geld aan de verkoop van grondstoffen als fosfaten, maar er is volgens Kruize nog een wereld te winnen. “Wij kijken naar technologische mogelijkheden om vergaand bioplastics, eiwitten, kunsthars en andere grondstoffen te produceren. Dat onderzoeken we samen met onder meer TU Delft en de Universiteit van Gent.”
Kruize noemt als voorbeeld alginaat. Deze kunsthars wordt op het ogenblik van zeewier gemaakt, maar het productieproces kost veel geld en tijd. “Alginaat is een zeer interessante stof met een behoorlijke verkoopwaarde. We bekijken of het mogelijk is om deze stof uit poep en urine te halen. Dat lijkt kansrijk, want uitwerpselen leveren al grondstoffen op voor kunstmest en groen gas voor auto’s.” Waarop Kruize een vergezicht schetst. “Wie weet, gaat Waternet in de toekomst voor afvalwater betalen in plaats van burgers. Dan sturen zij ons een rekening voor het gebruik van hun poep en plas.”
Waternet is nog steeds de enige watercyclusorganisatie in Nederland. Waarom eigenlijk? Kruize: “De deelnemers in zo’n samenwerkingsverband moeten een stukje van hun eigen identiteit opgeven. Dat is bij ons met twee partijen goed te doen, maar het wordt lastiger wanneer er veel meer organisaties bij betrokken zijn. In Limburg wordt nu ook serieus gekeken naar het oprichten van een watercyclusorganisatie.” Kruize gaat tot slot in op hoe hij zijn organisatie over tien jaar ziet. “Waternet is geheel klimaatneutraal en de stad Amsterdam en haar omgeving zijn regenbestendig. En heel belangrijk: de tarieven voor drinkwater zijn verder omlaaggegaan.”
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.