De kwaliteit van het oppervlaktewater in glastuinbouwgebieden is de laatste jaren weliswaar verbeterd, maar voldoet nog altijd niet aan de eisen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Om glastuinders te helpen hun emissie van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten tot nagenoeg nul te reduceren, zet Glastuinbouw Nederland watercoaches in.
“Deze watercoaches denken mee en dragen oplossingen aan”, zegt waterspecialist Arthur van den Berg van Glastuinbouw Nederland. “Ze houden ondernemers een spiegel voor en ze wijzen ook op zaken die misschien onbenullig lijken, maar die wel opgelost moeten worden.”
Het doel is dat de waterstromen sluiten, en er dus geen gevaarlijke stoffen meer lekken naar het oppervlaktewater door bijvoorbeeld een verzakte goot. “De grote stappen zijn wel gezet, maar de verbetering van de waterkwaliteit stagneert”, aldus Van den Berg. “Een extra versnelling is nodig.”
Vorig jaar zomer heeft de brancheorganisatie daarom een pilot met twee watercoaches gedraaid. Zij bezochten meerdere bedrijven en zochten samen met de betrokken ondernemers naar een goede werkwijze. Volgende maand gaat het duo echt aan het werk, te beginnen in het Westland en het Oostland.
Emissieloze Kas
In deze regio werkt Glastuinbouw Nederland samen met de hoogheemraadschappen van Delfland en van Schieland en de Krimpenerwaard, de provincie en een aantal gemeenten in het project Emissieloze Kas. Daaruit is voorlopig financiering beschikbaar voor 150 tot 200 bedrijfsbezoeken door de watercoaches. Voor de ondernemer is de dienst gratis.
Van den Berg: “We zijn nog in overleg over een vervolg in deze en andere regio’s, zodat we hierna ook door kunnen.”
Voorafgaand of tijdens het bedrijfsbezoek vult de ondernemer de ‘waterscan’ in. Die geeft een indruk van de waterstromen op het bedrijf en van de mogelijke knelpunten. Tijdens het bezoek wordt ook nog een checklist doorgenomen. De watercoach wijst op relevante onderzoeksresultaten en toont recente monitoringsgegevens over de waterkwaliteit.
Concrete afspraken
Met de ondernemer worden vervolgens concrete afspraken gemaakt over de termijn waarop die de gevonden knelpunten oplost. “Het bezoek van de watercoach is vrijwillig, maar niet vrijblijvend”, benadrukt Van den Berg. “Uiteindelijk moet de ondernemer wel aan de slag. Anders wordt de handhaving iets strenger.”
Volgens de waterspecialist zijn de meeste ondernemers van goede wil. “Er is geen teler die voor zijn lol gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. Want dat heeft natuurlijk ook effect op het gewas. Maar soms raken aandachtspunten wat ondergesneeuwd. De eerste winst is dan al dat die ondernemer zich hiervan bewust wordt.”
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.