Een oeroude boerentechniek van waterbeheer is door UNESCO tot immaterieel erfgoed verklaard. Het gaat om de bevloeiing van graslanden.
In ons land was graslandbevloeiing eeuwenlang een gangbare manier van bemesten van weilanden. Nu vindt het nog op twee plekken plaats: op landgoed Lankheet in Haaksbergen (Overijssel) en in natuurgebied Pelterheggen in Bergeijk (Noord-Brabant).
Nederland heeft met zes andere Europese landen de graslandbevloeiing voorgedragen voor de UNESCO-lijst van levend erfgoed. Met name in Oostenrijk en Zwitersland wordt deze vorm van waterbeheer nog op grotere schaal toegepast in de landbouw.
Graslandbevloeiing is een irrigatiesysteem waarbij water uit een beek of rivier via een stelsel van sloten en greppels over een weiland wordt geleid. Het weiland wordt onder een laag water gezet. Het water brengt nutriënten mee, waardoor de opbrengst van het hooiland verbetert.
Creatieve oude techniek
De vloeiweides van Haaksbergen en Bergeijk behoren nu tot het door UNESCO erkend levend erfgoed, dat wereldwijd van belang is om in stand te houden. “Dit is belangrijk voor zowel cultuurhistorie als klimaatadaptie”, zegt Luc Jehee van provincie Overijssel. Hij is nauw betrokken bij de vloeiweides van landgoed Lankheet. “Het systeem van vloeiweides biedt mogelijkheid om water vast te houden voor droge periodes. Het is een creatieve oude techniek die vandaag de dag weer betekenis krijgt.”
Eind 19e eeuw was de techniek van het laten onderlopen van weilanden gebruikelijk bij de ontginning van schrale zandgronden voor de landbouw. In 1893 is zelfs een Staatscommissie ingesteld voor de bevloeiingen, onder leiding van Gerrit Jan van Heek, oprichter van de Heidemaatsschappij. Door de komst van kunstmest raakte de bemesting met natuurlijk water in onbruik.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.