Vergunningsvrij bouwen zorgt ervoor dat woonwijken minder goed zijn beschermd tegen klimaatverschijnselen als extreme hitte of wateroverlast. Dat concludeert de gemeente Utrecht naar aanleiding van het onderzoek dat stadsingenieur-in-opleiding Lex Verhoeff deed in opdracht van de gemeente.
Verhoeff vergeleek in zijn afstudeerscriptie luchtfoto's van diverse Utrechtse wijken uit de jaren 2009 tot 2015. Het aantal zonnepanelen, aanbouwen, bijgebouwen en overkappingen blijkt in die tijd fors toegenomen.
"Als een perceel voor de helft is volgebouwd met een woning en aanbouwen of bijgebouwen, wordt de rest vaak betegeld", vertelt gemeentewoordvoerder Mara Hoogveld. "Bomen en beplanting sneuvelen in zo'n geval meestal, met als gevolg dat wijken zowel extreme temperaturen als extreme waterval minder goed kunnen opvangen."
De mogelijkheden om vergunningsvrij te bouwen zijn sinds 2010 fors verruimd. Hoogveld: "Naar de effecten daarvan was niet eerder onderzoek gedaan. Hoeveel wordt er eigenlijk gebruik van gemaakt, hoe verandert het aanzicht van een wijk daardoor en welke andere effecten zijn er? Dat was voor ons de aanleiding voor deze onderzoeksopdracht. Bovendien wilden we weten of er aanleiding is om de veranderingen in de toekomst breder te monitoren."
Naar aanleiding van de uitkomsten vindt Utrecht dat dit zeker moet gebeuren. "Het is te kort door de bocht om te zeggen dat Utrecht het vergunningsvrij bouwen wil afschaffen naar aanleiding van dit onderzoek, maar gezien de grote effecten is er alle reden om de effecten in kaart te blijven brengen."
Hoe de gemeente dat precies gaat doen, is nog niet besloten.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.