Waterschap Vallei en Veluwe heeft het onttrekkingsverbod voor oppervlaktewater met ingang van vandaag beëindigd. Volgens het waterschap is er sprake van voorzichtig herstel van de grondwaterstand. Wel wordt in sommige gebieden het zomerpeil voorlopig nog gehandhaafd, net als in andere gedeelten van het land.
Vanwege de droge zomer gold het onttrekkingsverbod sinds 5 juni voor inwoners en vergunninghouders in het gehele werkgebied van Vallei en Veluwe, met uitzondering van de plaatsen waar oppervlaktewater vanuit de IJssel, Nederrijn of randmeren het werkgebied kan worden ingelaten.
Het herstel van de grondwaterstand is drie maanden eerder ingezet dan in het eveneens zeer droge 2018, zegt Vallei en Veluwe. De afvoer van water komt weer op gang. In het najaar is er bovendien minder vraag naar oppervlaktewater en neemt de verdamping af. Door de gevallen neerslag is er in de bovenste bodemlagen nu voldoende vocht.
Wel zijn er regionale verschillen. De grondwaterstanden in de hoge delen, de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug, zijn nog erg laag. Vallei en Veluwe vult het grondwater aan door in het peilbeheer per gebied maatwerk te leveren en waar nodig een hoger waterpeil dan gebruikelijk in deze tijd van het jaar aan te houden.
Tragere systemen
Martin HilferinkOok in de regio Twenthe is de droogte volgens Waterschap Vechtstromen ondanks de vele regen nog niet voorbij. Zeker op de hoger gelegen zandgronden blijven de grondwaterstanden nog achter bij wat normaal is voor de tijd van het jaar. ''Er is veel regen geweest, maar voor de trager reagerender systemen is er ook nog veel nodig’’, zegt woordvoerder Martin Hilferink.
De onttrekkingsverboden gelden daarom nog steeds. Op korte termijn moeten metingen uitwijzen of ze, al dan niet deels, opgeheven kunnen worden, aldus de woordvoerder. ''Dat zal dan waarschijnlijk per 1 november zijn.’’
Vechtstromen probeert in gebieden waar geen water naartoe gebracht kan worden, de neerslag zo goed mogelijk vast te houden in vooral kleine slootjes en vijvers (‘’de haarvaten’’).
Droogteschade beperken
Hetzelfde doet Waterschap Scheldestromen. In Zeeland schommelt het neerslagtekort nog steeds rond de 150 millimeter. Vorig jaar bleek dat het langer aanhouden van het zomerpeil een zeer positief effect had op de grondwatervoorraad en de waterstanden, waardoor droogteschade beperkt werd, aldus het waterschap.
''Afhankelijk van de neerslag komende winter blijft de maatregel voorlopig van kracht. Medewerkers houden de situatie nauwlettend in de gaten’’, meldt Scheldestromen.
Nieuwe waterinlaat
Waterschap Limburg heeft de stuwen al sinds 2018 in de hoge zomerstand, waardoor water langer in beken wordt vastgehouden. Daarnaast worden extra maatregelen getroffen, zoals een nieuwe waterinlaat waarmee rond de 300 kuub water per uur in het beeksysteem van de Uffelse Beek in Midden-Limburg wordt gelaten, het achterwege laten van maaien en het plaatsen van zandzakjes.
''We moeten nog steeds alle zeilen bijzetten om zoveel mogelijk water vast te houden’’, verklaart woordvoerder Joost Oudehengel. Het waterschap zag echter geen aanleiding om het onttrekkingsverbod voor oppervlaktewater, dat normaal gesproken op 1 oktober afloopt, te verlengen.
Eerlijker voor de boeren en de maatschappij.
Het pleidooi voor meer overleg in het kader van grensoverschrijdend waterbeheer met Duitsland en België, maar ook met Luxemburg, Frankrijk en Zwitserland, is wel steekhoudend. Het stroomgebied van de Rijn beslaat naast Nederland immers Zwitserland, Duitsland en Frankrijk. Stroomgebied van de Maas beslaat naast Nederland ook Frankrijk, Luxemburg, België en Duitsland. Voor zover ik weet zijn er in waterschapverband slechts een aantal pilots hier momenteel concreet mee bezig o.a. via het ontwerpen en operationaliseren van grensoverschrijdend waterbeheer rondom de Overijsselse Vecht en ook voor delen van het Roer stroomgebied dat aansluit op de Maas. Ruimte voor de rivieren in Nederland gaat maar beperkte impact hebben als niet eenzelfde inhaalslag gaat plaatsvinden in de bovenstrooms genoemde landen.
Acht kennisinstituten uit Nederland, België, Duitsland en Luxemburg gaan daarom onder coördinatie van Deltares onderzoek doen naar beter beheer van grensoverschrijdende regionale stroomgebieden. De watersnood in juli 2021 heeft geleerd dat autoriteiten hier geen goed overzicht over hebben en dat kennis over de overstromings- en droogterisico’s langs de kleinere grensoverschrijdende zijrivieren van de Maas en Rijn nog heel versnipperd is.
Het artikel stelt terecht dat voor grensoverschrijdend waterbeheer nog te weinig urgentie is.