De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA), het kenniscentrum van de regionale waterbeheerders, brengt dit jaar alle ecologische sleutelfactoren voor wateren in beeld. Gewapend met deze kennis kunnen waterbeheerders voor ieder watersysteem passende doelen en maatregelen bepalen.
STOWA inventariseert de ecologische sleutelfactoren in het kader van het kennisprogramma Watermozaïek. De bedoeling is om de wetenschappelijke kennis hierover praktisch te ontsluiten. Het gaat om negen sleutelfactoren voor stilstaande wateren en tien voor stromende wateren. Voorbeelden zijn belasting met mest, habitatgeschiktheid en toxiciteit.
Met behulp van ecologische sleutelfactoren kunnen waterschappen en andere waterbeheerders een goede analyse maken van de waterkwaliteit, vertelt programmacoördinator Bas van der Wal van STOWA. “Dat maakt het beter mogelijk om gedifferentieerde doelen en maatregelen voor wateren te bepalen en aan de doelen voor schoon water van de Europese Kaderrichtlijn Water te voldoen. Want de waterbeheerders zijn er wel achter gekomen dat voor elk waterlichaam een eigen aanpak nodig is. Belangrijk is: wat is de zwakste schakel bij bijvoorbeeld een rivier of beek? Door de sleutelfactoren na te gaan krijg je daarvan een goed inzicht.”
Van der Wal noemt als voorbeeld toxiciteit. “Hoe giftig water is, wordt nu vooral getoetst aan de hand van de normen voor 135 stoffen. Maar er zitten zo’n 100.000 stoffen in het oppervlaktewater! Met behulp van de nieuwe benadering kun je de toxische druk van alle stoffen tezamen op het ecosysteem vaststellen en of daarbij een ecologisch relevante grenswaarde wordt overschreden. Dat heeft voor een ecoloog veel aanvullende waarde op de toetsing aan normen. We werken ook twintig testen voor toxiciteit uit.”
STOWA wil de volledige inventarisatie van ecologische sleutelfactoren aan het eind van dit jaar klaar hebben, zodat zij kunnen worden gebruikt voor de nieuwe stroomgebiedsbeheerplannen in 2021. Daarna worden nog lacunes in de kennis gedicht. De informatie over de sleutelfactoren wordt verzameld door een aantal bureaus en wetenschappelijke instituten. Van der Wal: “Zij zorgen ervoor dat de internationaal beschikbare kennis in praktische handvatten worden vertaald. Het is een heel grote operatie, waarmee Nederland internationaal voorop loopt. We zijn uniek bezig.”
Meer informatie over ecologische sleutelfactoren.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.