Op een nog braak liggend terrein in Helmond moet de slimste wijk van Nederland worden gebouwd: Brainport Smart District. De wijk ligt voor de helft in het beheersgebied van waterschap Aa en Maas en voor de helft in het gebied van De Dommel. Deze waterschappen gaan meewerken aan de ontwikkeling van een wijk waar het water schoner uit moet stromen, dan dat het erin komt.
De waterschappen Aa en Maas en De Dommel, waterbedrijf Brabant Water, kennisinstituut KWR, provincie Noord-Brabant, gemeente Helmond en BSD (Brainport Smart District) verkennen de haalbaarheid van een duurzaam circulair watersysteem in Brainport Smart District, een nog te bouwen wijk in Helmond. Ze tekenden hiertoe vorige week een intentieovereenkomst.
Experimenteren
Brainport Smart District wordt een wijk met circa 1500 woningen en een businesspark van 12 hectare. Gemeente, provincie en waterschappen willen nieuwe inzichten en slimme technologie combineren om te komen tot een duurzame wijk. “We willen experimenteren en continue blijven leren”, zegt Dirk van Helvoirt van waterschap Aa en Maas. “Voor wat betreft het waterdeel zijn we nu in drie werkgroepen aan het bekijken hoe we de de globale uitgangspunten kunnen vertalen naar concrete plannen. Dat geldt voor het watersysteem, de waterketen en de planologische kant van het verhaal”.
In de wijk moet water zo veel mogelijk water worden hergebruikt om bijvoorbeeld hittestress minder kans te geven. De wijk moet ook gaan functioneren als wateropslag bij overlast en als buffer in droge tijden. “Maar we kijken ook naar de omgang met het afvalwater. Gaat het afvalwater naar een rioolwaterzuivering? En wat kunnen we op huis-, buurt- of wijkniveau oplossen? Dat zijn de vragen die we nu aan het beantwoorden zijn”.
Blijven leren
Na de zomer moeten de bestemming voor de eerste vijftig woningen gereed zijn. Het bouwen van de eerste vijftig huizen zou dan halverwege 2020 kunnen beginnen. Van Helvoirt: “Het is natuurlijk nieuw. Wij hebben nog nooit op deze manier gewerkt. Niet alleen omdat we te maken hebben met de nieuwe omgevingswet, maar ook omdat we in deze wijk nieuwe mogelijkheden willen ontdekken en toepassen. Daarbij blijven we leren en onszelf verbeteren om tot steeds betere resultaten te komen. Ook gaan we bij gelijksoortige initiatieven in Nederland kijken om te zien voor welke oplossingen zij hebben gekozen. Maar op dit moment willen in elk geval geen keuzes maken, die onze handelingsruimte beperken”.
Volgens Van Helvoirt is de ambitie van de gemeente en de waterschappen om te komen tot een wijk waar het water schoner uitstroomt dan het erin komt en moet de wijk in staat zijn om een regenbui van 150 millimeter te verwerken. “Dat zijn de algemene ambities, de uitgangspunten. Die zijn we nu aan het vertalen. Tegelijkertijd moeten we het natuurlijk wel zo opschrijven dat inwoners enerzijds de maximale vrijheid hebben om hun huis naar eigen inzicht vormt te geven en anderzijds te borgen dat het wel goed geregeld is. Het is een spannend proces”.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.