De waterkwaliteit voldoet niet aan de normen en de bodems houden te weinig water vast. Er is sprake van verzuring, vermesting, verdroging, verdichting en een verhoogde kwetsbaarheid van de bodems. Om dit te verbeteren, bepleit de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur een stevigere aanpak in het bodembeleid in het advies ‘De bodem bereikt’.
De vitaliteit van de rurale bodems in Nederland, dus de landbouw-, bos- en natuurbodems, staat onder druk. Dit, zo concludeert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in haar advies aan minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, ondanks het bestaande (inter)nationaal beleid waarin richtlijnen worden geven voor een vitale bodem.
De Rli noemt rurale bodems om meerdere redenen belangrijk: voor de landbouw, maar ook voor bosbouw, natuur, kwaliteit en opslag van (drink)water en koolstof. Volgens de Rli loopt de vitaliteit van de bodem gevaar door intensief gebruik en wordt de situatie nog verergerd door klimaatverandering
Taak overheid
De onafhankelijke Raad voor de leefomgeving en infrastructuur adviseert regering en parlement gevraagd en ongevraagd over beleid rond de duurzame ontwikkeling van de leefomgeving. In dit advies probeert de Rli een antwoord te vinden op de vraag: Wat is de taak van de overheid om Nederlandse rurale bodems vitaler te maken?
Meervoudig bodemgebruik
Omdat de ruimte in Nederland beperkt is, moeten de bodems volgens het Rli voor meerdere functies gebruikt kunnen worden. De raad denkt bijvoorbeeld aan de combinatie van landbouw en koolstofopslag in het kader van klimaatverandering of die van bossen en wateropslag. Daarbij moet er, volgens de Raad, voor gezorgd worden dat het bodemgebruik geen afbreuk doet aan die vitaliteit maar deze versterkt.
Aanpassingen pacht- mest- en fiscaal beleid
Daartoe zou de regering in de Nationale Omgevingsvisie op moeten nemen dat bodems niet geschikt moeten worden gemaakt voor alle denkbare activiteiten en functies, maar dat de uitgeoefende functies moeten passen bij de bodem: functies volgen bodem. Ook wil de Raad een nieuw monitorings- en kennissysteem om informatie over bodemvitaliteit te verzamelen en te delen.
De Raad constateert dat verschillende terreinen van wet- en regelgeving invloed hebben op het bodembeheer. Daarom beschrijft de Rli mogelijke aanpassingen aan het pacht-, mest- en fiscaal beleid om een betere sturing op bodemvitaliteit mogelijk te maken.
MEER INFORMATIE
‘De bodem bereikt’, advies van Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (pdf)
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.