Kunnen oevers ook anders dan met beton of stortsteen beschermd worden? Langs de Westfriesche Vaart, tussen Middenmeer en Medemblik, heeft de provincie Noord-Holland proeftuinen aangelegd met duurzamere opties.
Baggerslib, oude damwandplanken en een restproduct uit de patatindustrie gaan in de toekomst mogelijk gebruikt worden voor de 252 kilometer oevers die de provincie beheert. Nu worden stortsteen of betonblokken gebruikt voor de bescherming van deze oevers, maar de provincie wil dat geleidelijk vervangen door duurzamer materiaal.
In vier ‘proeftuinen’ langs de Westfriesche Vaart worden verschillende materialen eerst kleinschalig onderzocht, zo schrijft de provincie op de website. Feitelijk gaat het om drie opties, want het vierde proefvak is de controlelocatie.
De eerste proeftuin is in samenwerking met BESE products ingericht met matrassen gemaakt van een restproduct (zetmeel) uit de patatindustrie. Deze matrassen zijn biologisch afbreekbaar en dienen als tijdelijke erosiemaatregel, totdat rietwortels de bescherming van de taluds overnemen.
Plantengroei
Voor het tweede proefvak is in samenwerking met NETICS een type stortsteen ontwikkeld uit samengeperste baggerslib. Deze stenen, zo groot als kloostermoppen, worden los op de oever gestort als vervanger van het traditionele breuksteen.
De samenstelling van de steen is afgestemd op de gewenste levensduur en er zijn zaden toegevoegd. Na verloop van tijd breekt de steen door plantengroei uit elkaar, waardoor een natuurlijke groene oever ontstaat.
De derde proeftuin is geïnspireerd door Chinese rijstvelden. Hierbij worden oude houten damwandplanken gebruikt, die eerder op dezelfde plek dienstdeden als beschoeiing. Van deze planken zijn taludbakken gemaakt, waarin planten en riet groeien. De bakken dienen als tijdelijke erosiemaatregel, totdat ook hier de planten de bescherming van de taluds overnemen.
Duurzame Oevers
De proeftuinen maken deel uit van het programma Duurzame Oevers, waarvoor de provincie een samenwerkingsovereenkomst heeft met een combinatie van twee waterbouwkundige aannemers: Beens Groep en Hakkers.
Zij versterken of vervangen oevers die aan het einde van hun levensduur zijn en maken daarbij zo mogelijk gebruik van de resultaten van de proef. De provincie kon vanmiddag niet zeggen wanneer die resultaten bekend zijn.
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.