Wereldwijd komen steeds vaker plotselinge periodes van droogte voor. Deze zogenoemde flitsdroogtes houden verband met grotere evapotranspiratie en neerslagtekorten en kunnen worden toegeschreven aan klimaatverandering. Deze nieuwe trend maakt het bewaken en voorspellen van droogte moeilijker, maar ook lopen ecosystemen en de landbouw grotere kans op schade.
Een en ander staat in een Chinees onderzoek dat is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Science. Flitsdroogtes zijn droogtes die zich heel snel ontwikkelen (dagen of weken), aangejaagd door neerslagtekort en verdamping van veel water (evapotranspiratie). Ze duren gewoonlijk 30 tot 45 dagen.
Deze situaties van snelle en intensieve droogtes deden zich de afgelopen 64 jaar in driekwart van de wereld steeds vaker voor, aldus het Chinese onderzoek. En als gevolg van de klimaatverandering zal die trend aanhouden in een almaar warmere toekomst, wat betekent dat aanpassing aan sneller optredende droogtes noodzakelijk is, aldus de onderzoekers.
Zij verwachten dat flitsdroogtes in de toekomst overal op aarde gaan plaatshebben. Europa zou een ‘hotspot’ voor flitsdroogtes kunnen worden, stelt hoofdauteur Xing Juan in een gesprek met het blad NewScienist.
De snelle ontwikkeling van droogteperiodes brengt aanzienlijke uitdagingen met zich mee voor de droogtemonitoring en -voorspelling. Vroegtijdige waarschuwing voor het begin van een plotselinge droogte kan enorm nuttig zijn om de gevolgen ervan te verzachten en het risico van dit nieuwe normaal te beheren, aldus de onderzoekers.
Omdat plotselinge droogtes zich sneller ontwikkelen bij hogere temperaturen, hebben ecosystemen wellicht niet genoeg tijd om zich aan te passen aan het plotselinge optreden van grote watertekorten en hitte-extremen, aldus de onderzoekers. “Wat resulteert in een snelle afname van de productiviteit van ecosystemen.”
Naast aanzienlijke gevolgen voor de vegetatiegroei kunnen flitsdroogtes extreme gebeurtenissen zoals hittegolven of bosbranden veroorzaken.
Voorts loopt de landbouw risico’s, ook in Nederland. “Als zo’n flitsdroogte zich voordoet tegelijk met een situatie waarbij we lage waterafvoeren van rivieren hebben bij lage grondwaterstanden, dan kunnen we in Nederland ook in een situatie zijn waardoor boeren geen middelen meer hebben om de gevolgen van dit soort flitsdroogtes tegen te gaan", zegt universitair hoofddocent droogterisico’s Anne van Loon tegen het NOS Radio 1 Journaal.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.