Noorderzijlvest test klei uit zeedijk Bierum op erosiebestendigheid

Op drie verschillende manieren test Waterschap Noorderzijlvest deze zomer of de klei uit de zeedijk bij Bierum erosiebestendig is. Dat gebeurt in de Deltagoot in Delft, met kleine proeven ter plekke en met de nieuwe borehole erosion-test van Fugro. De resultaten moeten de dijkversterking in heel Nederland goedkoper en duurzamer maken.

Jan-Willem NieuwenhuisVoor de proeven in de Deltagoot van onderzoeksinstituut Deltares zijn eind juni dertig grote blokken klei naar Delft gebracht. Die zijn gestoken uit de zeedijk bij Bierum, vertelt beleidsadviseur waterveiligheid Jan-Willem Nieuwenhuis van Noorderzijlvest. 

Daarnaast is nog losse klei uit de dijk gestoken om in de Deltagoot een dijk te kunnen opbouwen. In totaal gaat het om circa 120 kubieke meter die naar Delft is gegaan. "We testen daar de golfbelasting onder zeer extreme omstandigheden, op zowel klei met grasbekleiding als klei uit de kern."

De proef in de Deltagoot maakt deel uit van het ‘Onderzoek Erodeerbaarheid Klei’, dat uit drie verschillende onderdelen bestaat. Als tweede onderzoekt het waterschap de eigenschappen van negen verschillende kleisoorten op vier locaties langs de Waddenzee en Eems-Dollard. Dat gebeurt met klei die al in de Deltagoot is getest en waarvan de erodeerbaarheid dus bekend is.

"Dit doen we met simpele kleine proeven", verklaart Nieuwenhuis. "Zo voeren we boringen uit om monsters te verkrijgen voor proeven in een laboratorium, waarbij wordt gekeken naar onder andere de materiaalsamenstelling, de korreldiameterverdeling en de plasticiteitsindex."

Uitschuring
Door de uitkomsten van de proef in de Deltagoot te vergelijken met de resultaten van de kleine proeven, willen Noorderzijlvest en Deltares erachter komen welke kleine proeven, of combinaties daarvan, de erodeerbaarheid (‘slijtvastheid’) het best voorspellen. Die kunnen dan in de toekomst mogelijk gebruikt worden in plaats van de intensieve (en dure) testen in de Deltagoot.

Het derde onderdeel van het erodeerbaarheidsonderzoek is de borehole erosion-test van Fugro. Dit is een nieuwe test, die bedacht werd door Amerikaanse dijkenbouwers en verder ontwikkeld is door het Nederlandse ingenieursbureau. "Voor het eerst wordt die nu op een kering uitgevoerd", zegt Nieuwenhuis.

Bij deze test wordt een gat van 4 meter diep geboord, waarin gedurende 10 minuten met constante snelheid water gespoeld wordt. Daarbij wordt de vergroting van het boorgat door uitspoeling nauwkeurig gemeten. Per grondlaag wordt zo duidelijk hoe goed deze bestand is tegen uitschuring door stroming en golven.

Dijkversterkingen
De resultaten van het onderzoek, dat gesubsidieerd wordt door het Hoogwaterbeschermingsprogramma, zijn volgens Noorderzijlvest relevant voor heel Nederland. Voor de dijkversterkingen die de komende jaren op stapel staan, is immers veel klei nodig.

Het onderzoek moet inzicht bieden in hoeverre ‘gebiedseigen grond’ hiervoor bruikbaar. Dat bespaart transportkosten en beperkt de CO2-uitstoot, aldus de initiatiefnemers. In het najaar van 2024 worden de resultaten verwacht.

Eerder al liet Waterschap Hunze en Aa’s lokale klei in de Deltagoot testen met het oog op de zogenaamde Brede Groene Dijk langs de Dollard. Die klei kwam niet uit de dijk zelf, maar uit de kwelders voor de kust en uit havenslib.