Het natuurgebied Eerderhooilanden bij Ommen gaat dit jaar op de schop. De provincie Overijssel, Waterschap Vechtstromen en eigenaar Natuurmonumenten slaan de handen ineen om de oorspronkelijke stroomdalgraslanden te herstellen. De Hammerwetering wordt deels gedempt en vervangen door een ondiepe slenk.
Deze week zijn alvast een paar bosjes langs de Hammerwetering, een langzaam stromende beek in het stroomgebied van de Regge, gekapt. Dat moest voor 15 maart, als het broedseizoen begint. De overige werkzaamheden zullen vanaf augustus plaatsvinden, vertelt projectleider Ben Ordelmans van Vechtstromen.
De Eerderhooilanden beslaan ongeveer 60 hectare en maken deel uit van het Vecht- en Beneden Reggegebied, dat de Natura 2000-status heeft. De provincie Overijssel is verantwoordelijk voor de bescherming en het herstel van de kwetsbare en bijzondere natuur, zoals stroomdalgraslanden, beekbegeleidende bossen en diersoorten als de kamsalamander en de rivierdonderpad.
Volgens onderzoek van Wageningen Universiteit zijn de stroomdalgraslanden in Nederland de laatste decennia "zeer sterk" achteruitgegaan: sinds 1960 is meer dan 80 procent verdwenen.
De belangrijkste oorzaak is volgens Ordelmans de kanalisatie van grote en kleine rivieren en beken. "Ze bestaan eigenlijk alleen nog langs natuurlijke waterlopen. Als die overstromen, komt er een laagje schraal zand mee. Dat trekt bijzondere vegetatie aan, zoals de steenanjer."
Vistrap
Waterschap Vechtstromen moet ervoor zorgen dat de Hammerwetering, die door het gebied stroomt, eind 2027 voldoet aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Dat is nu niet het geval: vooral de vispasseerbaarheid en de natuurlijke inrichting moeten beter, aldus het waterschap.
Daarom wordt de huidige, gekanaliseerde Hammerwetering over een lengte van 1,2 kilometer gedempt. Daarvoor in de plaats komt een ondiepe natuurlijke waterloop (slenk) van ongeveer 1,8 kilometer, die min of meer het oorspronkelijke tracé volgt. Bij de uitmonding in de Regge wordt een vistrap aangelegd, zodat vissen heen en weer kunnen zwemmen tussen leefgebied en paaigronden.
Om te voorkomen dat de agrarische percelen ten zuiden van de Eerderhooilanden overstromen, wordt ook een nieuwe waterkering aangelegd. "Dat wordt geen hoge dijk of zo, maar meer een oplopend perceel", vertelt Ordelmans. Het huidige wandelpad door Eerderhooilanden wordt eveneens aangepast aan de nieuwe situatie.
Inloopbijeenkomst
Voor de start van de werkzaamheden wordt deze zomer nog een inloopbijeenkomst voor omwonenden en andere geïnteresseerden gehouden. Daar worden de plannen toegelicht. In een eerder stadium werden die nog aangevochten tot aan de Raad van State, maar die stelde de provincie in het gelijk.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.