De afgelopen negen maanden lagen in een vijver in Diergaarde Blijdorp een aantal bijzondere lampen. Aangedreven door bacteriën in het water voerden ze waterkwaliteitsmetingen uit. Afhankelijk van de waterkwaliteit verandert de kleur van de lampen. De ontwikkelfase is afgerond en de initiatiefnemers zoeken nu nieuwe locaties.
“Met deze lampen, we noemen het project POND, geven we het water een stem”, vertelt ontwerper Ermi van Oers van Nova Innova. Zij is de drijvende kracht achter het project, waarin ook Rotterdams Weerwoord en waterschappen als De Dommel, Schieland en de Krimpenerwaard en de Stichtse Rijnlanden participeerden. “De lampen en sensoren halen hun energie namelijk uit de bacteriën in het water en ‘vertellen’ vervolgens in hun lichttaal, dus met verschillende kleuren, hoe het met de waterkwaliteit is gesteld.”
Ermi van OersTijdens de negen maanden durende proeffase in Blijdorp zijn de lampen doorontwikkeld en volgens Van Oers nu klaar om ook elders te worden ingezet. “Werken met bacteriën is heel temperatuurgevoelig. We hebben een belangrijke stap kunnen zetten door nieuwe cellen te ontwikkelen om het hele jaar voor stabiele energieopwekking te kunnen zorgen.”
Voorwaarde voor Van Oers was hierbij dat het ecosysteem niet negatief zou worden beïnvloed door het onttrekken van energie aan het water. “Met onze partner, de University Southampton, zijn we er uiteindelijk in geslaagd een biologische batterij te ontwikkelen bestaande uit duurzame materialen die gevoed wordt door bacteriën die van nature in het water voorkomen. Deze biologische batterij ontvangt elektronen van een speciale bacteriesoort, die zijn elektron niet wil behouden maar weggeven.”
Deze innovatie is volgens Van Oers breder inzetbaar dan de POND-lampen alleen. “Ik vond het zo gaaf. Want als dit kan, kan er nog zoveel meer. Natuurlijk, deze manier van energieopwekking is geen panacee, maar wel geschikt voor low power-toepassingen. Dus zeg maar producten waar nu kleine batterijen voor nodig zijn.”
Over drie maanden hoopt Van Oers bekend te maken waar project POND een vervolg krijgt. Er worden verkennende gesprekken gevoerd met steden als Utrecht, Eindhoven, Rotterdam en Amsterdam. “En belangstellenden kunnen zich nog steeds melden. Er moet organisch materiaal aanwezig zijn in het water. Dus stadsparken zijn heel geschikt. Havenwater zouden we moeten testen.”
De precieze locatie is volgens Van Oers heel belangrijk, want de lampen zijn ook bedoeld om het brede publiek te informeren over waterkwaliteit. “We willen mensen leren om te zorgen voor water, bijvoorbeeld dat ze de eendjes niet moeten voeren of dat honden niet vlakbij het water moeten poepen. We kunnen allemaal iets doen om de waterkwaliteit te verbeteren.”
Behalve het brede publiek, verwacht Van Oers dat ook waterschappen in de metingen van POND geïnteresseerd zouden kunnen zijn. “In principe kunnen we elk uur meetgegevens doorgeven aan het waterschap. Dat stelt ze in staat om sneller in te spelen op wisselingen in de waterkwaliteit. Dat kan bijvoorbeeld bij zwemwater heel interessant zijn. Met Nova Innova streven we ernaar om zo snel mogelijk een of meerdere locaties het water een stem te geven met POND.”
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.