Het Nederlandse deel van de Maas is sterker verontreinigd met poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) dan het Belgische deel, blijkt uit onderzoek van KWR in opdracht van Vewin. Volgens de vereniging van waterbedrijven moeten daarom juist ook binnen Nederland PFAS-lozingen aan banden worden gelegd.
De Nederlandse waterbedrijven WML, Dunea, Evides en Brabant Water benutten de Maas als bron voor het maken van drinkwater. Daarbij vormen PFAS een potentieel gevaar, omdat de door de mens gemaakte stoffen niet tot nauwelijks afbreekbaar zijn, zich gemakkelijk verspreiden in het milieu en giftig zijn voor mens en dier. Onderzoekers van KWR hebben nu een statistische analyse verricht naar de concentraties PFAS die worden gemeten bij Belgische en Nederlandse innamepunten voor drinkwater in de Maas.
Zij komen tot de conclusie dat er sprake is van een significante toename van de totale PFAS-concentraties tussen Luik (innamepunt Monsin) en het innamepunt bij Drimmelen van Evides (Bergsche Maas). In de onderzochte periode (juli 2021 - juli 2022) neemt de gemiddelde PFAS-concentratie met 50 procent toe tussen Luik en Drimmelen: van 5,2 ± 2,5 naar 7,9 ± 1,9 nanogram per liter. Meest waarschijnlijke verklaringen zijn emissies tussen opeenvolgende meetpunten in de Maas en omzetting van niet-meetbare PFAS-precursoren in meetbare conventionele PFAS tussen de meetpunten.
Vewin: scherp aanpak aan
Volgens Vewin, de opdrachtgever van het onderzoek, tonen de onderzoeksresulaten de noodzaak aan om juist ook binnen Nederland PFAS-lozingen drastisch terug te dringen. Daarmee kan de blootstelling aan deze stoffen via voedsel en drinkwater worden verminderd. Het kabinetsbeleid is al gericht op het beperken van lozingen van PFAS, maar Vewin roept de Tweede Kamer op de aanpak aan te scherpen. Morgen (2 februari) is er een Commissiedebat over PFAS en gezondheid.
De drinkwatersector en ook de waterschappen pleiten voor een Europees totaalverbod van PFAS. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, aldus Vewin. Nederland zette samen met vier andere EU-lidstaten in januari de eerste stap voor zo’n verbod. Zij dienden een zogeheten restrictieverzoek in.
100.000 hotspots in Europa
Niet alleen in de Maas maar overal in Europa komt verontreiniging van water met PFAS voor. Dat blijkt uit onderzoek dat KWR in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verrichtte. De resultaten zijn vorige week gepubliceerd. Het totale aantal locaties waar PFAS worden uitgestoten - de hotspots - wordt geschat op ongeveer 100.000 in Europa.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.