De Amsterdam International Water Week duurt nog twee dagen, maar programmadirecteur Kees van der Lugt is nu al tevreden. “Tijdens de online conferentie zijn mooie oplossingen besproken.” Een Amsterdam Agreement is volgens hem een waardevol middel om internationale samenwerking te stimuleren, zoals blijkt bij thema’s als blauw-groene daken en schone rivieren. Niet in elk partnerschap zit echter voldoende energie. “Dan stoppen we er gewoon mee.”
Het is woensdagmiddag en halverwege de AIWW, als het gesprek met Kees van der Lugt plaatsvindt. De twee dagen durende online conferentie is achter de rug en de ‘in-person’ sessies bij de beurs Aquatech in de RAI zijn net begonnen. Van der Lugt maakt een tussenbalans op. “Wij zijn heel blij met het resultaat van de online conferentie. De sessies waren inspirerend en we hadden in totaal ongeveer 1.300 bezoekers van zo’n 50 nationaliteiten. Dat is het voordeel van online. Het ging onder andere om een combinatie van onderzoeks- en innovatiesessies. Daar is echt op de inhoud ingegaan en zijn mooie oplossingen besproken.”
Kees van der Lugt
Het overkoepelende thema van deze editie van de AIWW is Blue-green deals with integrated solutions. Er is een statement voor de klimaatconferentie COP26 in de maak waarin het belang van water voor Green deals wordt benadrukt. “Water moet echt aan de voorkant staan, want het gaat niet alleen om water zelf maar om de kwaliteit van leven. Hierbij speelt water overal een cruciale rol. In het statement wordt dat centraal gesteld.”
Veel steun voor statement
De deelnemers aan de AIWW konden de afgelopen dagen reageren op een maandag gepubliceerde voorlopige versie. Het aantal wijzigingen valt mee, zegt Van der Lugt. “Ons statement krijgt veel steun vanuit steden, nutsbedrijven en industrie. Dat is hartstikke fijn.” De verklaring wordt vandaag definitief. “Het is leuk dat watergezant Henk Ovink het AIWW2021 Statement dan meeneemt naar COP26 in Glasgow.”
Van der Lugt blikt in verband met het AIWW-thema nog terug op de bijdragen van minister Barbara Visser van Infrastructuur en Waterstaat en Diederik Samson, kabinetschef van vicevoorzitter Frans Timmermans van de Europese Commissie, tijdens de openingssessie van maandagochtend. “De minister wees op het belang van samenwerken en doelen op de lange termijn bij Green deals. Samsom voegde het perspectief van de EU eraan toe in verband met de Europese Green Deal. Hij noemde bijvoorbeeld de samenwerking met water en landbouw.”
Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam had volgens Van der Lugt een duidelijke boodschap tijdens de afsluitende sessie van de online conferentie op dinsdag. “Hij benadrukte het belang van een schone Maas en van investeren in water, omdat de meerwaarde daarvan zoveel groter is dan alleen voldoende winst maken. Dat kan niet zonder een bijdrage van de burgers. Iedereen moet meedoen.”
Vooral actie bij vier Amsterdam Agreements
Met water als onderdeel van groene oplossingen houden ook de Amsterdam Agreements verband. Deze overeenkomsten zijn in 2017 geïntroduceerd. Het doel van de formele partnerschappen is om de internationale samenwerking tussen steden, industrieën, waterbedrijven en financiële instellingen te stimuleren. Volgens Van der Lugt zijn er vier Amsterdam Agreements waar momenteel veel gebeurt: Resilio, Drinkable Rivers, Water Utilities en Value-Based Actions.
Resilio is een samenwerking van Europese steden voor slimme blauw-groene daken – onder meer belangrijk tegen wateroverlast – waarbij Amsterdam de regie heeft. Het agreement wordt nog dit jaar afgerond, zegt Van der Lugt. “De deelnemers werken hard aan het uitbreiden en verbeteren van het concept van blauw-groene daken. Amsterdam heeft daarvoor praktische voorbeelden en andere steden adopteren deze.”
Netwerk van burgemeesters langs Maas
Drinkable Rivers is een initiatief van Li An Phoa, die onder andere met wandeltochten zich inspant voor het verbeteren van de waterkwaliteit van rivieren. “Zij heeft de burgemeesters van de meeste gemeenten langs de Maas uit België, Frankrijk en Nederland aan tafel. De burgemeesters zijn op een rij aan het zetten welke acties ze binnen hun eigen gemeente en gezamenlijk kunnen ondernemen. De waterkwaliteit van de Maas wordt gemonitord door kinderen die daarvoor trainingen krijgen. Dit beeld spreekt aan en brengt de gemeenten bij elkaar.”
Vandaag (4 november) is er een ronde tafel waar ook Parijs en Amsterdam aanschuiven, vertelt Van der Lugt. “Parijs organiseert de Olympische Spelen van 2024 en wil ervoor zorgen dat de Seine dan schoon genoeg is om in te zwemmen. De stad kan leren van de ervaringen bij de Maas en de Amsterdamse City Swim.”
Routekaart voor samenwerking tussen waterbedrijven
De partijen bij het agreement voor Water Utilities zijn Waternet en de waterbedrijven in Berlijn, Kopenhagen, New York City, Parijs en Singapore. “Tot nu toe stemden zij bilateraal en trilateraal af, maar nu willen ze gezamenlijk afspraken maken over het uitwisselen van ervaringen rondom drie grote thema’s: klimaatadaptatie, circulair en smart. Hiervoor maken we een routekaart tot 2030. Het is ‘matchmaking’ op een concreet niveau, bijvoorbeeld bij thermische energie.”
Nummer vier is Values-Based Action, waarbij vanuit de AIWW de samenwerking tussen onder meer universiteiten en bedrijven in Amsterdam, Kaapstad en Jakarta wordt verstrekt. Verhalen en innovaties rondom drinkwater en sanitatie worden samengebracht en dat moet leiden tot concrete acties. “Deze samenwerking zijn we aan het verdiepen.”
Focus op meerwaarde
Sinds de vorige editie van de AIWW in 2019 zijn er elf agreements voortgezet of afgesloten. Slechts de helft daarvan is nog actief. Van der Lugt licht toe: “Er waren bijvoorbeeld twee overeenkomsten in Afrika rondom riviersystemen, maar daar zat onvoldoende energie van de deelnemers in. Wanneer dat het geval is, stoppen we er gewoon mee. De samenwerking gaat nog wel door maar vanuit de AIWW ondersteunen we niet meer. Er zijn hiervoor genoeg andere platforms.”
Vindt Van der Lugt het niet jammer dat een deel van de partnerschappen niet goed van de grond komt? “Dat is ‘part of the deal’. Het moet gewoon kloppen, want iedereen heeft het erg druk. Het is daarom goed om op te houden met agreements die niet werken, zodat we de focus houden op samenwerkingen die echt meerwaarde hebben.”
SARPHATI SANITATION CHALLENGE
De bekendmaking van de winnaar van de 2021 Sarphati Sanitation Challenge is volgens Kees van der Lugt een hoogtepunt. Dat gebeurde tijdens de afsluitende sessie van de online conferentie. Er waren 85 inzendingen uit 31 landen en na een stevig selectieproces bleven vijf finalisten over. De keuze van de jury viel op het team van AKYAS Sanitation (in Jordanië gevestigd) dat innovatieve sanitaire oplossingen bedenkt voor gemeenschappen zonder toegang tot rioleringssystemen, zoals vluchtelingenkampen, sloppenwijken en informele nederzettingen. De winnende oplossing is een toiletsysteem met een afvalwaterzuiveringssysteem in een zak. De prijs is genoemd naar arts en ondernemer Samuel Sarphati die in de negentiende eeuw een grote bijdrage leverde aan de verbetering van sanitatie en volksgezondheid in Amsterdam.
MEER INFORMATIE
Website Amsterdam International Water Week
Video's van AIWW op YouTube
H2O-interview vooraf met Kees van der Lugt
H2O Actueel: opening van AIWW
Overzicht Amsterdam Agreements
Uitslag Sarphati Sanitation Challenge
Update 15-11: de definitieve versie van het statement is hier gepubliceerd.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.