Boorbedrijven houden zich bij de aanleg van gesloten bodemenergiesystemen niet aan de regels om de bodem te beschermen. Als niet de juiste technieken en middelen worden gebruikt, raken bodem, grondwater en de strategische drinkwatervoorraden verontreinigd. Dat stelt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in een zogeheten signaalrapportage. Ze wil dat boorbedrijven zorgvuldiger gaan werken en dat omgevingsdiensten en gemeenten het toezicht verbeteren.
“Het is niet de eerste keer dat we hier op problemen stuiten. We hebben daarom extra toezicht gedaan en onze bevindingen zijn zorgelijk”, zegt Quirine Diesbergen, programmamanager bodem van ILT. “Bodemenergie is een belangrijk onderdeel in de energietransitie, maar als de aanleg ervan milieurisico’s met zich meebrengt, dan is dat een slechte zaak.”
De inspectie stelt dat bij het afvullen en opnieuw afdichten van boorgaten fouten worden gemaakt. Ook gebruiken boorbedrijven milieuschadelijke stoffen en wordt op verontreinigde locaties onvoldoende rekening gehouden met de onderliggende schone en diepere bodemlagen. Deze lagen moeten beter worden bescherm, aldus de inspectie. “In diepere bodemlagen is namelijk schoon grondwater aanwezig dat kan worden gebruikt als drinkwater. Schoon grondwater is van belang voor de kwaliteit van ons drinkwater.”
Speciaal toezicht
ILT heeft in de periode van 2016 tot en met 2020 speciaal toezicht gehouden op de aanleg van gesloten bodemenergiesystemen. De dienst stelt vast dat de boorbedrijven zich niet aan de regels houden zoals vastgelegd in het Besluit bodemkwaliteit. Tussen 2016 en 2018 was de naleving van de regels bij de aanleg van bodemenergiesystemen slecht. Dat werd later beter, maar toch stelde de dienst in 2019 bij 75 procent van de inspecties nog afwijkingen van de normen vast, aldus het rapport.
Ook schort het aan het toezicht, aldus ILT. Dat is primair een verantwoordelijkheid van gemeenten, maar vele hebben de taak overgedragen aan omgevingsdiensten. De inspectie beveelt aan om het toezicht te intensiveren. Voorts moeten boorbedrijven worden verplicht om de locatie en tijd van uitvoering van de boring voor alle toezichthouders (zowel privaat als publiek) inzichtelijk te maken, aldus de inspectie. Zij gaat omgevingsdiensten en gemeenten helpen met kennisoverdracht om het toezicht te verbeteren. Ook blijft ze zelf steekproefsgewijs controles uitvoeren.
50.000 GESLOTEN SYSTEMEN
Bodemenergiesystemen zijn sinds het begin van deze eeuw grootschalig toegepast. Naar schatting werkten er in 2018 al zo’n 50.000 gesloten systemen, schrijft de inspectie. “Gezien de doelstellingen voor de gebouwde omgeving van het tweede klimaatakkoord, zal de toepassing van zowel open als gesloten bodemenergiesystemen naar verwachting verder doorgroeien. In 2050 heeft naar verwachting 10 tot 30 procent van de gebouwen in Nederland een bodemenergiesysteem.”
MEER INFORMATIE
Rapport ILT
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.