Onderzoekers van het Ierse University College Cork (UCC) doen onderzoek naar het hergebruik van het afvalwater van zuivelproducenten. De onderzoeksgroep NEWTRIENTS bekijkt onder andere of het mogelijk is het afvalwater te gebruiken om diervoeding en bioplastics te maken.
Het onderzoek heeft een politieke achtergrond. Ierland wil de komende vijf jaar haar zuivelproductie verdubbelen. Het land wil dit echter wel op een duurzame manier doen. "Dat levert een aantal uitdagingen op," vertelt Marcel Jansen, Nederlandse onderzoeker in Ierse dienst. "De Environmental Protection Agency (EPA) stimuleert daarom onderzoek om praktische problemen voor die uitdagingen te vinden. Wij bekijken hoe we het afvalwater van zuivelproducenten kunnen zuiveren en gebruiken als bron voor iets waardevols."
Jansens collega, Niall O'Leary, noemt het een uniek project met een holistische benadering. Het multidisciplinaire team onderzoekt meerdere manieren om het afvalwater te verzilveren. "Als het aan ons ligt, komen er binnenkort van de zuivelproducenten niet alleen meer kaas of boter, maar ook voeding voor dieren en materialen als bioplastics."
Ook in Nederland wordt afvalwater steeds vaker gebruikt om grondstoffen als bioplastics uit te halen. Het blijft echter lastig om dat proces economisch rendabel te maken. O'Leary: "Het maken van bioplastics in steriele bioreactoren vraagt hoge kosten. Dat staat een echte doorbraak in de weg. Binnen het NEWTRIENTS project willen de kosten omlaag brengen door gemengde microbiële populaties in te zetten in niet-steriele omgeving."
Om het afvalwater te zuiveren, maakt NEWTRIENTS gebruik van eendenkroos. "Dat eendenkroos fosfaat en nitraat uit het water zuivert, wisten we natuurlijk allang. Na zuivering is het water schoon genoeg om weer op het oppervlaktewater geloosd te worden." Maar met eendenkroos is veel meer mogelijk. En Jansen pakte het al bekende idee van eendenkroos als veevoer weer op. "Dat spul groeit zo ongelofelijk snel, dat het interessant is om na te gaan wat de mogelijkheden van deze plantsoort zijn. 40% van het drooggewicht is eiwit, een eiwit dat rijk is aan aminozuren. Kortom: ideaal als koeienvoer. Zo hebben we de perfecte kringloop te pakken. De enorme kwantiteit afvalwater waar we over beschikken, biedt bovendien echt kansen om het economisch rendabel te maken. "
De Ierse veehouders zijn voor hun diervoeding, net als hun Nederlandse collega's, grotendeels afhankelijk van de import van soja. De prijs van soja stijgt al jaren en de grootscheepse sojateelt leidt in veel gebieden wereldwijd tot problemen voor mens en milieu. Daarom zou het volgens Jansen goed zijn als boeren minder afhankelijk zijn van soja. "In Ierland wordt extensiever geboerd dan in Nederland. Daarom lijkt het me voor de Ieren makkelijker om op grote schaal eendenkroos te laten groeien."
Toch biedt een van de onderzoeksrichtingen van Jansen en zijn collega's ook hoop voor Nederlandse boeren. In de volgende stap van het project gaan de onderzoekers de productie van eendenkroos opschalen naar grotere systemen. Dat gaat op twee manieren gebeuren, op een veld, maar ook in het laboratorium. “Eendenkroos heeft maar 1 cm water nodig om een groeien, door laagjes te stapelen en lichtintensieve LED's te gebruiken, kun je de productie van 1 vierkante meter vertienvoudigen."
Uiteindelijk is het volgens Jansen afhankelijk van de sojaprijs of de koeien in de toekomst voornamelijk voeding zullen eten op basis van op afvalwater gekweekt eendenkroos. "Technisch kan het. We zullen in een latere fase van dit project nog wel gaan kijken naar de receptuur. Waarschijnlijk zal eendenkroos een van de componenten in het koeienvoer worden. Maar dat is iets waar de producenten van diervoeding zich maar over moeten buigen. Die zijn in elk geval geïnteresseerd in ons project en gaan er mee aan de slag."
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.