De komende vier jaar wil het Hoogheemraadschap van Rijnland bij tachtig poldergemalen, een kwart van het totaal, groot onderhoud uitvoeren. Het gaat om renovatie, nieuwbouw of verplaatsing naar een betere plek.
Als eerste zijn volgend jaar de gemalen Groene Maredijk in de Kikkerpolder en het gemaal Horn- en Stommeer in Aalsmeer aan de beurt. Het streven is om jaarlijks twintig gemalen aan te pakken. Die moeten daarna weer vijftien tot twintig jaar mee kunnen.
Voor deze eerste tachtig zijn vijf aannemers in de arm genomen: Schouls, Vobi, De Kuiper Infrabouw, De Kuiper Groep en Van Boekel Bouw & Infra. Zij kwamen in de aanbestedingsprocedure als beste uit de bus. Naast vakmanschap liet Rijnland ook samenwerking, duurzaamheid, circulariteit en innovatie zwaar wegen, zo meldt het waterschap in een persbericht.
De samenwerkingsovereenkomst is vlak voor Kerstmis ondertekend bij gemaal Leeghwater aan de Buitenkaag. Dit is een van de gemalen die de Haarlemmermeer ooit hebben drooggelegd. Buiten is goed te zien dat deze polder bijna 6 meter onder NAP ligt, aldus het waterschap. "Dat maakt in één oogopslag het belang van het werk van Rijnland zichtbaar."
Voldoende tempo
Henno van DokkumDe hoofdtaak van Rijnland is het voorkomen en beperken van overstromingen, wateroverlast en watertekort. Zo’n 360 gemalen zorgen ervoor dat de inwoners droge voeten houden. "Die gemalen moeten we goed onderhouden, zodat ze hun werk kunnen blijven doen", zegt resultaatmanager Henno van Dokkum van het waterschap.
Daar is Rijnland volgens hem "tot in de eeuwigheid" mee bezig, want na deze tachtig gemalen zijn de andere aan de beurt. "De uitdaging is nu om voldoende tempo te maken, zodat we elk jaar inderdaad twintig nieuwe gemalen in de uitvoering krijgen", verklaart hij. "Dat is een belangrijke reden om nu voor een raamcontract te kiezen. Het bespaart tijd en geld, zowel bij het waterschap als bij de aannemers."
De afgelopen jaren heeft Rijnland volgens Van Dokkkum veel energie gestopt in het ‘asset management’ van de poldergemalen. "We weten nu goed wat de leeftijd en de conditie is van de verschillende gemalen. Op basis daarvan hebben we een langetermijnplanning gemaakt. Als we elk jaar zo’n twintig gemalen kunnen renoveren, dan blijven we bij."
Emissieloos werken
Ook heeft Rijnland zich bezonnen op zijn verhouding tot de markt. Dat leidde tot de visie ‘Rijnland in de markt’, waar het contract met de vijf aannemers volgens Van Dokkum goed in past.
"Met zo’n raamcontract bouw je een relatie op en houd je rekening met elkaars belangen", stelt hij. "In een langdurige relatie kan een aannemer ook investeren in materieel, bijvoorbeeld voor emissieloos werken. Je kunt samen betekenis geven aan begrippen als circulariteit. En last but not least: het bespaart tijd en kosten in de aanbesteding, zowel bij Rijnland als bij de marktpartijen."
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water