In Noord-Nederland neemt de komende jaren de verzilting toe. In opdracht van de noordelijke provincies en waterschappen bracht gebiedscoördinator Titian Oterdoom de verzilting in kaart en stelde hij een Plan van Aanpak op. “Er moet een regiomakelaar komen om de beschikbare energie te bundelen en de verzilting aan te pakken.”
Titian OterdoomDe overheidsprogramma's Programma naar een Rijke Waddenzee en het Zoet Zout Knooppunt verkenden de verziltingsproblematiek in het noordelijk kustgebied. Titian Oterdoom, gebiedscoördinator in Noord-Nederland, voerde het onderzoek uit. De verkenning was een opdracht van de provincies Noord-Holland, Fryslân en Groningen en de waterschappen Hunze en Aa’s, Noorderzijlvest, Wetterskip Fryslân en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.
Het noorden van Nederland is niet het enige deel van het land dat te maken heeft met verzilting. Toch spelen er volgens Oterdoom twee factoren in het noorden, die verzilting een nog urgenter probleem maken. “Er is een 1-op-1 relatie tussen verzilting en bodemdaling door gas- en zoutwinning. In sommige gebieden van Groningen is er sprake van decimeters bodemdaling door de gaswinning. Dat brengt je logischerwijs nogal snel bij het zoute water. Daarnaast is de teelt van pootaardappelen van groot belang voor de streek. Dat maakt verzilting economisch relevant.”
Drie prioriteiten
“Het plan van aanpak, dat inmiddels is besproken en geaccordeerd door de verschillende bestuurders, onderscheidt drie prioriteiten,” zegt Oterdoom. Allereerst wil de gebiedscoördinator dat duidelijk in beeld komt wanneer landgebruikers het omslagmoment van zoet naar zout water mogen verwachten. “Het maakt voor een gebruiker nogal uit of dat over 10, 15 of 20 jaar gaat gebeuren. Het moment waarop de omslag plaats vindt, verandert het handelingsperspectief nu. Daarom willen we een omslagkaart maken waarop heel lokaal duidelijk wordt hoe de verzilting zich ontwikkelt.”
Ook beveelt het plan van aanpak aan dat de aanwezige kennis op het gebied van verzilting beter in kaart wordt gebracht. “Er is veel kennis en er zijn veel initiatieven. Maar de aanwezige energie heeft regie nodig. We hoeven niet het wiel opnieuw uit te vinden als er elders in Nederland al waardevolle ervaringen zijn opgedaan. Daarom hebben we voorgesteld om nog voor de zomer een regiomakelaar aan te stellen. Deze makelaar zou moeten zorgen voor afstemming met andere regio’s en landgebruikers helpen bij het indienen van voorstellen voor initiatieven.”
De derde prioriteit van Oterdoom is praktijkonderzoek naar de invloed van zout op klei en de impact hiervan op bestaande en nieuwe teelten c.q. gebruiksmogelijkheden. “Er zijn nog veel vragen over de impact van zout op klei, dus het is voor onze regio dringend nodig dat daar verder onderzoek naar komt.”
Verzilting raakt alle facetten
Volgens Oterdoom is verzilting niet alleen een probleem voor de landbouw en is zijn plan van aanpak dan ook uitdrukkelijk voor alle landgebruikers bedoeld. “Verzilting raakt echt alle facetten van het leven in het noorden. Denk aan recreatie, natuurbeheer, veiligheid en drinkwaterwinning. Daarom is het geweldig nieuws dat de bestuurders het plan van aanpak hebben omarmd. Het is tijd om daadkracht aan de dag te leggen!”
MEER INFORMATIE
Plan van Aanpak regie verzilting Noord-Nederland
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.