Zo’n 30 kilometer ten westen van Texel dobbert sinds anderhalve week een gele capsule met een GPS-satellietzender in de Noordzee. Wageningse onderzoekers willen met deze ‘flessenpost’ duidelijk maken dat plastic afval vanuit ons land helemaal naar de Noordpool toe kan drijven.
Wouter Jan Strietman"Daar spoelen jaarlijks enorme hoeveelheden plastic afval aan", zegt onderzoeker Wouter Jan Strietman van Wageningen University & Research (WUR). "Die komen uit West-Europa en Noord-Amerika, onder invloed van wind en zeestromingen."
Voor het Arctic Marine Litter Project doet hij uitgebreid onderzoek naar de herkomst en oorzaken van marien zwerfvuil in het Noordpoolgebied. "Daar wonen meer ijsberen dan mensen, dus dat afval moet ergens anders vandaan komen. Maar niemand weet precies waar. Wil je een oplossing vinden, dan moet je weten wat de oorzaak is."
De ‘Plastic in a Bottle’-capsule is niet in eerste instantie bedoeld om de herkomst van het plastic te traceren, maar om mensen op een laagdrempelige manier bij het probleem te betrekken. Volgens Strietman hebben velen er geen idee van dat hun afval via de Noordzee zomaar aan de zuidkust van Noorwegen kan aanspoelen.
"Als wij ons best doen, hebben onze noorderburen daar profijt van", stelt hij. "En andersom geldt dat natuurlijk ook. Het is bizar hoe we via plastic met elkaar verbonden zijn in het Noord-Atlantisch gebied."
Schotse kust
Samen met het bedrijf Leeways Marine heeft Wageningen University & Research daarom vorige week zondag de ‘Plastic in a Bottle’-capsule gelanceerd op de Noordzee, die dankzij een GPS-zender online te volgen is op een voor iedereen toegankelijke digitale kaart.
Het gaat om een initiatief van de werkgroep Protection of the Arctic Marine Environment (PAME) van de Arctische Raad (Arctic Council), waarin ook de Nederlandse overheid participeert. Bij Zweden en IJsland zijn eveneens capsules gedropt.
Op de kaart is te zien dat het exemplaar uit IJsland inmiddels is aangespoeld aan de Schotse kust. De Nederlandse capsule dobberde in de eerste week richting het zuiden, voor Strietman een verrassing. "Ik had verwacht dat hij in noordoostelijke richting zou wegdrijven. Maar mogelijk gebeurt dat alsnog."
Instructies
Het kan dus zomaar zijn dat de fles "binnen no time" op het Nederlandse strand aangetroffen wordt, beseft hij, maar de verwachting is dat het Denemarken, Duitsland of Zweden wordt of mogelijk, over een jaar of anderhalf, Spitsbergen. De capsule bevat een kaartje met instructies voor de vinder en contactgegevens.
Strietman en zijn collega’s wisten eerder plastic afval op het eiland Jan Mayen en IJsland te herleiden tot het Canadese Nova Scotia en Newfoundland. Ze maken gebruik van de methode Litter-ID, die volgens de onderzoeker veel gedetailleerder is dan de reguliere monitoringstechnieken.
Sinds anderhalf jaar passen ze deze techniek ook in Nederland toe, bijvoorbeeld bij het afval op het onbewoonde waddeneiland Griend (samen met Natuurmonumenten) en in de Kwade Hoek bij het Haringvliet (samen met Rijkswaterstaat en Stichting De Noordzee).
MEER INFORMATIE
Online routekaart ‘Plastic in a bottle’
Het Arctic Marine Litter Project van de WUR
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.