Het middelste deel van West-Nederland kampt met een toenemende verzilting en daarom wordt er vanaf vandaag extra zoet water aangevoerd. Dit gebeurt door de inzet van de Klimaatbestendige Zoetwateraanvoer en de doorvoer door de Krimpenerwaard.
Ondanks de zeer zware zomerstorm Poly en verder behoorlijk wat regen is de droogte nog altijd goed merkbaar. Zo is de afvoer van de Rijn bij Lobith momenteel laag met ongeveer 1.100 kubieke meter per seconde. Begin volgende week daalt de afvoer verder naar zo’n 1.000 m3/s, meldt de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) in de droogtemonitor.
Bij een dergelijk laag niveau van de Rijnafvoer is er een gebrek aan tegendruk en kan zilt water vanuit de Noordzee onder andere ver de Hollandsche IJssel instromen richting Gouda. Het optreden van verzilting is schadelijk voor de natuur en de teelt van bollen, fruit, groenten en bomen. Om dat te voorkomen, wordt er nu meer zoet water aangevoerd.
Voor vijfde keer KWA nodig
Hiervoor is vandaag de Klimaatbestendige Zoetwateraanvoer (KWA) in werking gezet. Dit systeem van stuwen, watergangen en gemalen zorgt voor extra zoet water in de gebieden van vier hoogheemraadschappen: De Stichtse Rijnlanden, Rijnland, Delfland en Schieland en de Krimpenerwaard.
Het zoete water wordt vanuit de Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal aangevoerd naar Bodegraven. Dit zorgt voor een aanvoer van 7 m3/s. De KWA is nu voor de vijfde keer in stelling gebracht; eerder gebeurde het in 2003, 2011, 2018 en 2022.
Doorvoer door Krimpenerwaard
Ook wordt de Doorvoer Krimpenerwaard (DKW) ingezet. Het moment waarop is afhankelijk van het weer. In verband met de verzilting zijn in de Hollandsche IJssel en de Lek mobiele meetnetten aangelegd.
De aanvoer van 7 m3/s met de KWA is minder dan de 15 kuub per seconde die in de zomerperiode nodig is. Aanvullend nemen de waterbeheerders in het eigen gebied nog extra maatregelen. Ook bepalen zij hoe hoog het waterpeil in hun gebied mag zijn.
Extra water vanaf Markermeer
Waterschap Amstel, Gooi en Vecht neemt op verzoek van Rijkswaterstaat 5 m3/s extra water vanaf het Markermeer in voor de bestrijding van verzilting op het Amsterdam-Rijnkanaal en het Noordzeekanaal. Op 5 juli is toestemming gegeven om tijdelijk nog eens 5 m3/s extra water in te nemen bij de Oranjesluizen, om zo water vrij te spelen voor de KWA.
De Haringvlietsluizen zijn vrijdag (7 juli) dichtgezet om zout water tegen te houden. Meestal staan ze op een kier om trekvissen door te laten.
In het algemeen merkt de LCW op dat in de verziltingsgevoelige gebieden in Nederland de neerslag geholpen heeft om verzilting tegen te gaan. Er wordt hier efficiënt geschut om het zoete water zoveel mogelijk vast te houden.
Landelijk voldoende water beschikbaar
De droogtemonitor schetst verder een momenteel redelijk stabiel beeld van de droogtesituatie. Het landelijk gemiddeld neerslagtekort is actueel 182 millimeter en dat is het niveau van de vijf procent droogste jaren rond half juli. Op regionaal niveau zijn er veel maatregelen nodig om de effecten van droogte te bestrijden maar op landelijk niveau is er nog voldoende water beschikbaar, aldus de LCW.
De grondwaterstanden zijn op het ogenblik gemiddeld tot laag voor de tijd van het jaar. Vooral in gebieden met een hoog neerslagtekort zijn de grondwaterstanden relatief laag: Friesland, Groningen, Drenthe, Utrecht en delen van Overijssel, Gelderland, Zuid-Holland, Brabant, Limburg en Zeeland.
Hoger peil IJsselmeer ruimschoots gehaald
Rijkswaterstaat stuurt het waterpeil van het IJsselmeer en het Markermeer sinds begin juni op 12,5 centimeter onder NAP (normaal is 20 centimeter onder NAP). De peilverhoging zorgt voor een extra zoetwatervoorraad voor het noordelijke deel van het land.
Waar eerder het gewenste niveau nog niet werd bereikt, is dat door de neerslag van afgelopen week inmiddels ruimschoots gelukt. Op 10 juli waren de peilen van het IJsselmeer, Markermeer en de Veluwerandmeren respectievelijk 10, 11 en 4 centimeter onder NAP.
De routes van de KWA en de DKW (klik op beeld voor vergroting) I foto: Rijnland
Aanvulling 13 juli
Rijnland en De Stichtse Rijnlanden zijn met een gezamenlijk bericht over de extra wateraanvoer gekomen. Hieruit is nog informatie gehaald en toegevoegd aan de tekst. Ook is een foto met de weergave van de aanvoerroutes opgenomen.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.