De Europese watersector staat voor 9 uitdagingen om drinkwater veilig te houden en goed om te gaan met afvalwater. Dat staat in de publicatie Water Matters van EurEau, de Europese koepel van de drinkwater- en afvalwatersector.
De twee vicevoorzitters van EurEau sommen op voor welke opdrachten de Europese watersector staat in Water Matters (niet te verwarren met het gelijknamige kenniskatern van watervakblad H2O). Claudia Castell-Exner en Carl-Emil Larsen signaleren de volgende uitdagingen:
1. Het beschermen van drinkwaterbronnen. Bijna alles wat we doen heeft effect op de kwaliteit en kwantiteit van waterbronnen. Het beschermen van die bronnen moet volgens hen daarom op allerlei beleidsterreinen een (grotere) rol gaan spelen, met name in de landbouw, industrie en chemie. Daarvoor is wel adequate financiering nodig.
2. Het bevorderen van economische groei en nieuwe banen. Op dit moment werken in heel Europa 542.000 mensen in de watersector. Investeren in de (technische) opleiding van nieuwe mensen moet een voortdurend aandachtspunt zijn.
3. De waarde van water in een circulaire economie. We moeten haast maken met innovatie, vinden Castell-Exner en Larsen, onder meer door Europese wetgeving. Hergebruik van energie, fosfaten en nitraten moet in een versnelling komen.
4. Microvervuiling bij de bron aanpakken. De steeds toenemende microvervuiling stelt de watersector voor een grote uitdaging. Medicijnresten, resten van chemische schoonmaakmiddelen, microplastics en andere vervuilers moeten steeds meer bij de bron worden aangepakt in plaats van uit het afvalwater worden gezuiverd. Ook dat vraagt nog een forse innovatieslag.
5. Een eerlijke prijs om de waterinfrastructuur te behouden. Er moet meer transparantie komen over de verhouding tussen de productieprijs van schoon water en de prijs die de consument ervoor betaalt, vindt EurEau. Het is belangrijk dat schoon water goedkoop is, maar consumenten moeten dan wel begrijpen dat er via de belasting extra geld gaat naar drinkwatervoorzieningen. Of dat kosten worden doorgeschoven naar komende generaties.
6. De invloed van klimaatverandering. Overstromingen en droogte wisselen elkaar vaker af. Dat vraagt om slimme klimaatadaptieve oplossingen waarvoor veel samenwerking tussen allerlei partijen nodig is.
7. Bronefficiëntie. Met het oog op verduurzaming is meer efficiëntie nodig in de watersector: efficiënter energiegebruik, minder inzet van chemische middelen bij waterbehandeling en meer terugwinning van energie en voedingsstoffen uit afvalwater.
8. Een goede balans tussen lange-termijndenken en flexibiliteit. Waterinfrastructuren worden vaak gerealiseerd met het oog op de lange termijn. Dat is kostenefficiënt, maar in een snel veranderende wereld is daarnaast ook flexibiliteit nodig. EurEau breekt een lans voor adaptieve infrastructurele oplossingen.
9. Betrek de samenleving bij de watersector. Voor een sector die een zo vanzelfsprekend product levert als water, blijft het interesseren van het grote publiek een doorgaande uitdaging. Voor publiek draagvlak is het nodig dat mensen begrijpen wat de belangen en prioriteiten in de watersector zijn.
EurEau-voorzitter Bernard Tisserand stelt in het voorwoord van Water Matters dat afvalstoffen uit de landbouw en van medicijnen de grootste uitdaging voor de Europese watersector zijn. Hij pleit voor beleid dat is gebaseerd op het principe ‘de vervuiler betaalt’.
In het blad staan ook twee Nederlandse bijdragen. Michael Bentvelsen (Unie van Waterschappen) en Lieke Coonen (Vewin) beschrijven de Nederlandse Ketenaanpak Medicijnresten. Arjen Frentz en Jos van den Akker van Vewin pleiten voor het voorzorgprincipe bij het beschermen van drinkwaterbronnen.
Klik hier voor Water Matters
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.