De Unie van Waterschappen en drinkwaterkoepel Vewin zien de deze maand gepubliceerde Europese Chemicaliën Strategie als een goede stap om de emissie van vervuilende stoffen naar water terug te dringen. EurEau, de Europese federatie van drinkwaterbedrijven en waterbeheerders, is kritischer.
De nieuwe Chemicals strategy for sustainability van de Europese Commissie werd deze maand gepresenteerd. De strategie moet enerzijds mens en milieu beschermen tegen gevaarlijke stoffen, anderzijds moet ze de ontwikkeling van veilige en duurzame chemische stoffen stimuleren.
De strategie is het eerste beleidsinitiatief van de Commissie inzake gevaarlijke stoffen sinds 2006, toen de EU de REACH-verordening, het systeem voor registratie, evaluatie en toelating van chemische stoffen die in de Europese Unie geproduceerd of geïmporteerd worden, vaststelde. In de nu voorliggende plannen wordt REACH herzien, onder meer om PMT-stoffen (persistent, mobiel en toxisch) te classificeren als zeer zorgwekkende stoffen.
De strategie is onderdeel van de Green Deal, de inzet van de Europese Commissie om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. In dat kader ontwikkelt de Commissie ook een strategie voor een duurzame voedselproductie (Boer tot Bord-strategie) en de aanpak van farmaceutische stoffen in het milieu, met een later dit jaar te publiceren Geneesmiddelenstrategie. De Commissie komt in 2021 met het Zero Pollution Action Plan.
Voorkomen
Eurocommissaris Frans Timmermans, belast met de uitvoering van de Green Deal, heeft als doel om de uitstoot van giftige stoffen terug te brengen naar nul. Bij de presentatie van de Chemicals Strategy zei hij: "In de meeste gevallen beoordelen we chemische stoffen nu één voor één en verwijderen we ze als we erachter komen dat ze onveilig zijn. We zullen deze logica omkeren. In plaats van te reageren, willen we voorkomen. In de regel zal het gebruik van de meest schadelijke stoffen in consumentenproducten worden verboden."
In de strategie worden onder meer poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) ‘met voorrang’ verboden, tenzij kan worden aangetoond dat het gebruik ervan in bepaalde toepassingen essentieel is. "We staan het alleen toe als het absoluut noodzakelijk is voor de samenleving", aldus Timmermans. PFAS kunnen schadelijke effecten hebben op milieu en gezondheid. Bekende voorbeelden van PFAS zijn PFOA (perfluoroctaanzuur), PFOS (perfluoroctaansulfonzuur) en GenX-stoffen.
'Goede stap vooruit'
De Nederlandse koepel van drinkwaterbedrijven Vewin ziet de Europese Chemicals Strategy als 'een goede stap vooruit' om de emissie van giftige stoffen naar water terug te dringen en vindt het van groot belang dat de voorstellen in wet- en regelgeving worden vastgelegd. Ze ondersteunt onder meer het prioriteit geven aan het versneld aanpakken van schadelijke stoffen zoals kankerverwekkende, hormoonverstorende, bio-accumulerende of zeer persistente en mobiele stoffen; herziening van de goedkeuringsprocedure van REACH; beoordelen en toelaten van chemische stoffen via een groepsaanpak.
Ook de Unie van Waterschappen spreekt over 'een goede stap' en stelt daarbij dat ze al jaren pleit voor een structurele bronaanpak van gevaarlijke stoffen zoals PFAS. EurEau, de Europese federatie van drinkwaterbedrijven en waterbeheerders, is kritischer en heeft ernstige twijfels over het ‘vage PFAS-actieplan’. Controle aan de bron moet prioriteit krijgen, aldus de federatie.
Chemische industrie
De plannen van de commissie worden ook kritsch gevolgd door de chemische industrie in de EU, de op drie na grootste Europese industrie met een wereldwijde omzet van (3.347 miljard euro) in 2018. Verwacht wordt dat de productie tegen 2030 zal verdubbelen. Tijdens de totstandkoming van het nu voorliggende strategieplan, heeft de industrie flink gelobbyed om de scherpe kantjes ervan af te halen, zo meldde dagblad Trouw afgelopen zomer op basis van uitgelekte documenten.
Die lobby had succes, want uit de gelekte documenten bleek, zo schetste Trouw, dat ambtenaren van het Europese directoraat-generaal voor de interne markt, industrie en ondernemingen, passages in het conceptrapport van Timmermans cs, hadden vervangen door ‘vagere formuleringen’, die de ernst van de uitstoot en het mengen van verschillende chemicaliën afzwakten.
MEER INFORMATIE
De Europese Chemicals strategy for sustainability
Reactie Unie van Waterschappen
Reactie Vewin
Reactie EurEau
LEES OOK
Opinie: Nieuwe Europese doelen uitdaging voor zuiveringsbeheerder
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.