In de Henriëttewaard, een polder bij Den Bosch, komen natuurontwikkeling, cultureel erfgoed en de hoogwateraanpak samen. De provincie werkt aan een gebiedsaanpak. Kunstloc Brabant heeft een challenge uitgeschreven om creatieve makers aan deze opgave te verbinden. “Dat moet leiden tot een interdisciplinaire aanpak en meer verbeeldingskracht.”
De ongeveer 100 hectare grote polder Henriëttewaard is gelegen tussen de Dieze, de Maas en het Diezekanaal. Het gebied is historisch belangrijk als onderdeel van de Zuidwaterlinie en als inundatiegebied. Tegelijkertijd kent de polder waterproblemen, met enerzijds overstromende rivieren en anderzijds periodes van droogte.
Netty van de Kamp Dat leidt allereerst tot de vraag hoe het watersysteem georganiseerd kan worden zodat het klaar is voor de toekomstige opgaven van de overvloed en de tekorten aan water. “Maar in dit gebied komen meer vragen op”, stelt Netty van de Kamp, adviseur Kunst en Ruimte bij Kunstloc Brabant. “Dit gebied heeft kenmerkend historisch erfgoed, dat we graag zichtbaar willen maken en kunnen koppelen aan de bestaande gebiedsopgave.”
En laat dat nu net de expertise van Kunstloc Brabant zijn. Deze provinciale kennis- en uitvoeringsorganisatie voor de kunsten organiseert, naast educatieve en participatieve kunstprojecten – ook de verbinding tussen wat Van de Kamp ‘makers en mogelijkmakers’ noemt. “Wij koppelen opdrachtgevers, bijvoorbeeld overheden, aan kunstenaars en ontwerpers als het gaat om maatschappelijke vraagstukken.”
Dat doet de organisatie vanuit de overtuiging dat de samenwerking tussen kunstenaars en – in dit geval - medewerkers van de gemeente, de provincie, het waterschap en Staatsbosbeheer uiteindelijk leidt tot de mooiste resultaten. “En tot onverwachte resultaten. Dankzij verbeeldingskracht wordt de wereld niet alleen een stukje mooier, ik geloof ook echt dat je door een interdisciplinaire aanpak uiteindelijk tot de meest efficiënte en innovatieve oplossingen komt. Zo’n werkwijze hoeft ook helemaal niet duurder te zijn.”
Het is dan ook de bedoeling van de challenge dat kunstenaars of ontwerpers een team samenstellen rondom de gebiedsopgave in Henriëttewaard. “Daarmee zit de samenwerking al ingebakken in de challenge zelf. Deze methode werkt. Dat hebben we ook gezien bij de Groene Corridor tussen Eindhoven en Oirschot. Daar is gekozen voor een observatorium in het landschap, die een heel nieuwe manier van landschapsbeleving mogelijk heeft gemaakt. Hopelijk komen er door deze challenge ook voor de Henriëttewaard creatieve en innovatieve ideeën opborrelen waar eigenlijk iedereen enthousiast van wordt.”
Aanmelden kan tot en met 10 maart 2024. De vijf geselecteerde teams ontvangen een vergoeding van €7.500 en krijgen de mogelijkheid hun ontwerpen te presenteren op de Dutch Design Week 2024. De selectie zal worden gemaakt door een jury onder leiding van Floris Alkemade, voormalig Rijksbouwmeester.
In een interview op de website van Kunstloc Brabant zegt hij over deze challenge: “We zijn op zoek naar een ontwerpbenadering die al die schijnbaar tegengestelde belangen kan laten samenwerken. Samenlevingsdenken is dat. Juist zo’n ontwerpvraag smeedt nieuwe samenwerkingsverbanden, die je op een heel ander spoor zetten en verder helpen."
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.