Meer dan honderd boeren uit Drenthe en Oost-Groningen zaaien deze maand de randen van hun akkers in met een mix van bloemen en grassen. Daarmee willen ze het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen terugbrengen. Het gaat in totaal om circa 400 kilometer.
De boeren doen mee aan het project ‘Meer kennis, minder gewasbeschermingsmiddelen’ van Waterschap Hunze en Aa’s, de provincies Groningen en Drenthe, de Agrarische Natuurvereniging Oost-Groningen (ANOG) en Agrarische Natuur Drenthe (AND).
Volgens Jorian Huisman van AND gaat het om een uniek project. ''De deelnemers delen hun kennis en ervaringen in studiegroepen. Die focussen op een onderwerp: waterkwaliteit, natuurlijke plaagbestrijding of onkruidbeheersing. Zo ontwikkelen ze samen meer kennis over het effect en de teelt van akkerranden en halen ze er meer rendement uit.’’
In Drenthe begint het project dit jaar, in Oost-Groningen loopt het al langer. De eerste resultaten daar zijn veelbelovend, aldus de initiatiefnemers. Zo zijn er deelnemers die de afgelopen jaren aanmerkelijk minder of zelfs helemaal geen bestrijdingsmiddelen meer hebben gebruikt. ''De aanleg van akkerranden is een stap naar een toekomstbestendige landbouw met minder gewasbeschermingsmiddelen’’, concluderen zij.
Buffer
Met het inzaaien van hun akkerranden willen de boeren voorkomen dat gewasbeschermingsmiddelen in het water terechtkomen. Die akkerranden dragen daar op twee manieren aan bij: ze vormen een buffer tussen sloot en akker en ze zorgen voor nuttige insecten. Die laatsten dragen bij aan een natuurlijke plaagbestrijding, waardoor er minder gewasbeschermingsmiddelen gebruikt hoeven te worden.
In Drenthe en Oost-Groningen gaat het met name om percelen met aardappels, graan of bieten, die grenzen aan sloten. In totaal zaaien de boeren 2000 kilo zaaizaad in. Dat betreft inheemse soorten, zoals duivenblad, klaver, luzerne, smalle weegbree en margriet. De deelnemers krijgen een vergoeding voor het verlies aan landbouwgrond, een strook van zo’n 3 tot 4 meter breed.
De boeren houden zelf in de gaten wat het effect is van de bloemrijke akkerranden. Met de app ‘Scan je sloot’ monitoren ze de kwaliteit van het water, vertelt Huisman. ''Welke planten groeien er, welke insecten en vissen zijn er te vinden? Dat geeft een goede indicatie.’’
Regelgeving
Hoeveel procent van alle boeren in de regio nu meedoet, weet hij niet. Maar mede vanwege de strengere regelgeving voor gewasbeschermingsmiddelen zijn steeds meer boeren enthousiast.
Het Gronings/Drentse project is onderdeel van het landelijke Deltaplan Agrarisch Waterbeheer, dat samenwerking met de waterschappen wil bevorderen.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.