Met een gezamenlijke database willen Rijkswaterstaat, Deltares en Wageningen University & Research meer inzicht krijgen in de gevolgen van suppleties langs de Nederlandse kust voor bodemdieren en vissen op de lange termijn. Dat gebeurt binnen het project Natuurlijk Veilig.
Tot nu toe werkten de instituten met verschillende databases en met onderzoeksmethodes die onderling niet goed op elkaar aansluiten. De gezamenlijke database moet ervoor zorgen dat alle gegevens bruikbaar zijn voor nieuwe analyses. ''Een mijlpaal’’, stelt projectleider Petra Damsma van Rijkswaterstaat (RWS).
Samen met natuurorganisaties onderzoekt RWS al ruim tien jaar het effect van het opnieuw aanbrengen van zand (suppletie) langs de Nederlandse kustlijn. Dat is volgens de kustbeheerder nodig om het door wind, zee en stroming verdwijnende zand te compenseren.
Het onderzoek, dat onder de noemer Natuurlijk Veilig wordt uitgevoerd door Wageningen Marine Research en Deltares, richt zich op de impact van deze maatregel voor het ecosysteem op de lange termijn. Daarvoor worden oude en nieuwe data gebruikt.
Dure metingen
''We maken één database met de resultaten van alle bemonsteringen van bodemdieren en vissen die ooit langs de Nederlandse kust zijn uitgevoerd’’, aldus Damsma. ''De analyse en interpretatie van die gegevens helpen ons begrijpen hoe bodemdieren en vissen in de kustzone omgaan met het aanwezige zand en de veranderingen als gevolg van getij en golven.’’
Marien ecoloog Willem Stolte, projectleider bij Deltares, is verantwoordelijk voor het verzamelen van de oude data. ‘’Hoe meer metingen, hoe steviger de conclusies zijn’’, verklaart hij. ''Metingen op zee en analyse van de monsters in het lab zijn duur. Dus als je ook gebruik kunt maken van bestaande data, dan kun je een efficiënter meetprogramma inrichten en krijg je meer inzicht over een langere periode.’’
Het probleem is dat elke wetenschapper in het verleden zijn eigen methode gebruikte voor het registreren van bijvoorbeeld vissen. Stolte: ''Soms is de rapportage voor een buitenstaander bijna niet leesbaar. Dan wordt het puzzelen. Als je dan niet heel accuraat werkt, verwerk je verkeerde gegevens en bestaat het risico op onjuiste data in de database.’’
Vergelijkbare gegevens
De data betreft vissen en bodemdieren die bij monsteringen zijn gevangen en geteld. De soorten, maar ook aantal, afmetingen en gewicht zijn geregistreerd. Die gegevens gaan terug tot de jaren tachtig. Soms staan de data op papier, soms op diskettes of harde schijven.
''De uitdaging is de data door te vertalen en te standaardiseren’’, aldus Stolte. ''Zo zorgen we dat gegevens uitwisselbaar en vergelijkbaar zijn en dat ze uiteindelijk bruikbaar zijn voor de database. We zorgen in feite dat alle wetenschappers over hetzelfde praten.’’
De data zijn op te vragen bij Informatiehuis Marien (IHM), een samenwerkingsverband tussen Rijkswaterstaat en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het IHM beschikt sinds 2015 over een online dataviewer met voor iedereen toegankelijke informatie over de Noordzee. De eerste gegevens van Natuurlijk Veilig zijn daar inmiddels beschikbaar.
Meer informatie
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.