“Een oplossing die even eenvoudig is als innovatief. Waarom zijn we hier niet eerder opgekomen?” Met deze woorden maakte Henk Ovink tijdens de plenaire concluderende sessie van de AIWW de winnaar van Wetskills Challenge Nederland 2017 bekend. Dat waren de Nederlander Thijs Lieverse, Asandiso Mbewu (Zuid-Afrika), Radwa Elzeiny (Egypte) en Jelle Dijkema (Nederland).
De groep van Thijs Lieverse bedacht voor Waternet een nieuw vismigratiesysteem. Het concept: Zie het poldersysteem als een toilet. Als het water in de spoelbak (polder) door regenval een bepaald niveau bereikt, wordt er een signaal afgegeven en opent de doorgang waar vissen doorheen kunnen zwemmen.
Thijs en zijn teamleden Asandiso Mbewu, Radwa Elzeiny en Jelle Dijkema ontvingen hun prijs uit handen van Nomvula Mokonyane, de Zuid-Afrikaanse minister van water en sanitatie. Thijs: “Dit had ik niet verwacht. Ik ben net begonnen aan mijn derde jaar Civiele Techniek op Universiteit Twente en mijn interesse ligt vooral bij kustverdediging, dus dit was totaal iets anders. Heel mooi om te zien hoe je met een enthousiast team zoveel kunt bereiken in een Challenge van slechts twee weken.”
Een duurzame vispassage
Thijs: “Vissen willen migreren omdat ze op zoek zijn naar eten, schuilplaatsen of paaiplaatsen, maar ons poldersysteem maakt dit vaak onmogelijk. Een visdoorgang die Waternet veel inzet, is de De Wit passage; een vistrap met een permanente opening waar het water continu doorheen stroomt via kleine bochten. Het probleem hiervan is dat je continu water verliest. Je moet dus water terugpompen het systeem in. Dat kost veel energie en het zorgt er bovendien voor dat er te veel voedingsstoffen in het systeem worden gepompt (eutrofiëring), wat de ecologie verstoort.”
Het idee was om een 'event triggered systeem' te ontwikkelen, vervolgt Thijs. "Daarbij ontstaat er alleen onder bepaalde omstandigheden een opening waar vissen door kunnen zwemmen. En wat is er nu typischer Nederlands dan regen? Normaal spoelt regenwater weg, maar we kunnen het ook gebruiken. Het idee is om het waterniveau in de polder door regenval te laten stijgen tot een bepaald niveau. Eigenlijk zoals de stortbak van het toilet ook volloopt. Op een gegeven moment krijgt het systeem het signaal ‘vol’. Op dát moment gaat de doorgang voor vissen open. Omdat we grote polders hebben, kunnen de doorgangen tot enkele dagen openblijven. Het resultaat is dat vissen het merendeel van de tijd kunnen migreren.”
Twee keer prijs
Niet alleen de Wetskills jury was enthousiast over de oplossing. Thijs: “Waternet heeft deze case breder uitgezet middels een Fish Migration Innovation Challenge. Vanmiddag hebben we nogmaals gepitcht, naast bedrijven zoals Arcadis en naast ervaren start-ups. De eerste prijs ging naar een andere deelnemer, maar wij wonnen de innovatieprijs. Ook Waternet zelf is enthousiast over ons idee. We zijn uitgenodigd om met ingenieurs van Waternet te kijken hoe we van idee naar implementatie komen. Ik weet niet of we dat ook in internationaal gezelschap doen, maar dit idee krijgt hoe dan ook een vervolg!”
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.