Het zuurstofgehalte in het water onder het grootste drijvende zonnepark van Europa is in een jaar tijd vrijwel niet gedaald. Dat blijkt uit de eerste resultaten van een onderzoek naar de waterkwaliteit in de Bomhofsplas bij Zwolle, die sinds vorig jaar overkapt wordt door 72.000 zonnepanelen.
Het zonnepark, dat is aangelegd door GroenLeven, is met 18 hectare het grootste van Europa en heeft een capaciteit van 27,4 megawatt.
Onderzoekers van de Hanzehogeschool Groningen en Indymo hebben ruim een jaar lang de waterkwaliteit en het leven onder water gemonitord. Daarvoor gebruikten ze onderwaterdrones met camera’s, scanners en sensoren. Ze publiceren hierover binnenkort uitgebreid in het wetenschappelijk tijdschrift Sustainability.
Floris Boogaard Belangrijkste resultaat is dat het zuurstofgehalte onder de overkapping op een goed niveau blijft, net als in het omringende water, zegt onderzoeker Floris Boogaard, als lector Klimaatadaptatie verbonden aan het Kenniscentrum NoorderRuimte van de Hanzehogeschool Groningen. Dit valt te verklaren doordat de wind het wateroppervlak onder de panelen nog goed kan bereiken. Net als het zonlicht, zoals blijkt uit de onderwaterbeelden.
Vogels
De gemeten veranderingen in de waterkwaliteit worden volgens de onderzoekers voornamelijk veroorzaakt door verandering van het weer, dat continu is gemonitord (temperatuur, wind en neerslag).
De watertemperatuur in de winter bleef onder de 15 graden, met weinig variatie, en warmde na april op in de bovenste lagen. Naast en onder de panelen waren de temperatuur en het zuurstofgehalte ongeveer gelijk. In de zomer was de temperatuur in de bovenste laag water iets lager onder de zonnepanelen en was er minder variatie dan in het open water. Ook op andere locaties, zoals het Reitdiep in Groningen waar alleen met een onderwaterdrone is gemeten, is dit waargenomen, vertelt Boogaard.
De onderwaterbeelden laten zien dat al na vier maanden aangroei van biomassa plaatsvond aan de constructie. Ook hadden verschillende vogels zich op de platforms genesteld. Vervuiling van de panelen kan het rendement verminderen en uitwerpselen kunnen leiden tot hogere nutriëntgehalten in het oppervlaktewater, aldus de onderzoekers.
Beilen
Eerder verrichte Boogaard onderzoek naar het effect van een kleiner drijvend zonnepark in Rotterdam. "Daar bleek al dat de panelen nauwelijks van invloed zijn op de waterkwaliteit. Maar dat was niet zo spannend", relativeert hij. "Het gaat om een kleine overkapping, vergelijkbaar met drijvende woningen, bij stromend water. En we hebben maar één dag gemeten."
In Zwolle gaat het weliswaar om een langlopend onderzoek en een grote plas, maar het nadeel hier is dat er ‘geen hoge ecologische waarde’ is omdat het een diepe industriële plas betreft die niet in verbinding staat met het omringende watersysteem. Verder is hier geen nulmeting verricht.
‘Veel spannender’ wordt volgens Boogaard zijn volgende onderzoek, waarvoor een subsidieaanvraag loopt. Het gaat om onder andere Beilen, waar deze week 40.000 drijvende zonnepanelen zijn geïnstalleerd op water dat wel verbonden is met andere wateren. Dat roept dan ook de nodige reacties op.
Verdamping
Toch zullen we er wel aan moeten geloven, meent de onderzoeker. "We staan voor een ontzettend grote opgave. Iedereen roept dat we beter de daken kunnen volleggen, maar dat heeft een lager rendement en gebeurt niet snel genoeg. Het zal een combinatie moeten worden."
De resultaten van het Zwolse onderzoek zijn niet zomaar te vertalen naar locaties waar het effect op de zuurstofhuishouding en de ecologie wel kan worden gemeten, benadrukt hij. "Juist daarom is monitoring zo belangrijk. Dit is nieuw in Nederland, er is veel wat we nog niet weten. Neem niet zomaar aan dat er een effect is, maar meet het. Misschien zijn er ook wel positieve gevolgen voor de ecologie en bijvoorbeeld het tegengaan van verdamping en natuurlijk de CO2-uitstoot."
MEER INFORMATIE
Informatie over het onderzoek in Zwolle
Filmpje over het onderzoek in Zwolle
H2O-bericht: Zwolle heeft grootste drijvende zonnepark van Europa
H2O-artikel: Drijvende zonnepanelen en hun effect op de waterkwaliteit
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water
Dus bij hoogheemraadschap Delfland kies je een partij. Vervolgens hebben een paar partijen meer zetels dan andere. Daarna wordt er een Bestuursakkoord getekend door alle partijen, waar ook de minder grote (verliezende) partijen zeggenschap in hebben? Er staat ook: "De gezamenlijk gekozen hoogheemraden vertegenwoordigen in het dagelijks bestuur alle fracties". Wat betekent het dan om een fractie te vertegenwoordigen in de praktijk?
In het geval van hoogheemraadschap Delfland is stemmen op een partij dus niet super zinvol, omdat daarna toch met alle andere partijen wordt samengewerkt om tot een Bestuursakkoord te komen. Grote partijen hebben dan niet meer te bepalen dan kleine partijen?